O Modesto Patrimonio: O caserío dO Cotelo de Olveira
07:31 25/08/18
Agra do Cotelo
Fonte de Valdevertiño
O Cotelo era un caserío situado dentro dunha leira de labradío e monte duns 400 ferrados de superficie (17 Ha.), situado ao oeste do lugar de Olveira e propiedade da familia adiñeirada dos Sendones e administrada pola familia Rosenda de Morpeguite (Muxía). Lindaba polo norte con outra de grandes dimensións propiedade de O Pachanco de Baíñas e polo sur cun camiño, a fonte de Valdevertiño e o regato do mesmo nome e polo leste co regato de O Cotelo.
Estaba arrendada a unha veciña de Olveira coñecida como Modesta, casada e con fillos, un deles chamado Manuel. Este caserío puxérono á venda coa idea de que o comprador sería O Pachanco, home adiñeirado e ao mesmo tempo lindante. Non foi así.
Apareceu Perfecto Pérez Pérez da casa de O Adán de Olveira, irmán de Modesta. Recentemente chegado da Arxentina e moi amigo do seu consogro Domingo Canosa Alvela da Ponte Olveira, de profesión agrimensor, moi coñecido na comarca. Domingo tamén estivo emigrado na Arxentina e de regreso casou con Encarnación Lema Oreiro, de cuxo matrimonio tiveron catro fillos: Manuela, Antonio, Dorinda e Juan, este último morreu na Arxentina. Perfecto tamén tiña varios fillos: María, Jesús, Arturo, Evangelina e Domingo, este último era o pai dos irmáns Pérez de Piensos Dumbría. Jesús, fillo de Perfecto, que casou con Manuela Canosa Lema, filla de Domingo Canosa Alvela, coñecido como O Dego da Pte. Olveira.
Perfecto era un home moi activo e negociante. De regreso da Arxentina montou un comercio en Olveira con multitude de artigos e unha "molinera" eléctrica facéndose famoso en toda a comarca. Tanto Domingo como Perfecto tiñan na mente comprar devandito caserío coa idea de deixarllo en herdanza ao seu fillo Jesús e á súa esposa Manuela.
Sobre o ano 1955 o seu dono Sendón decide sacala a pública poxa por 150.000 pts, tendo como perito xestor a Domingo do Dego. Tres veciños do barrio de O Arrueiro, do lugar de Olveira, tamén estaban interesados en comprar dita leira por ser lindante coas súas propiedades, acordando aportar cada un 50.000 pts. O día da poxa, en casa de Perfecto, celebran unha copiosa comida privada no sobrado-comedor.
Unha vez finalizada e antes de iniciar a poxa, Perfecto chama a Domingo e na escaleira de subida ao comedor determinan quedarse coa leira e o seu caserío en 150.000 pts. Propóñenllo ao seu dono Sendón que acepta o trato e dáse por finalizada a poxa. Non necesitaron ir ao Banco a por o diñeiro xa que Perfecto tiña unha caixa forte na súa casa con dúas chaves mestras, supoñemos realizada polo ferreiro "Xan do Logoso".
Pasado un ano Perfecto rozou a leira, desfixo o caserío cos seus cobertizos e muíño, usando as pedras e canterías como recheos e transformando toda a leira en pradería. Modesta, a arrendataria, xunto co seu fillo Manuel foron compensados cunha casa e unha leira no lugar da Rebouta.
Mapa de 1955 de O Cotelo-Olveira
O Modesto Patrimonio
- O Cemiterio de Buxantes.
- A Santiña de Trasufre.
- A Caverna de Baixo da Ortigueira do Monte do Pindo.
- O Modesto Patrimonio: A Pedra Cabana do Rego Bravo no Monte do Pindo.
- A morte dunha veciña de Buxantes en Cee polo exército francés e o apelido “Lema”.
- A Pedra Cabana do Rego Bravo no Monte do Pindo.
- A esquecida Capela de San Miguel de Coucieiro.
- O topónimo: O Pindo ou Monte Pindo?.
- Explorando a toponimia dos camiños do Monte do Pindo.
- Os lavadoiros de Dumbría.
- O Cruceiro de Calo.
- O bichoco da pataca.
- O Modesto Patrimonio: As Xunqueiras de Cee na ría de Corcubión.
- O sarcófago da Igrexa parroquial de Buxantes.
- A Cabana das Chozas, outra Caverna dos refuxiados no Pindo.
- A Furna do Río da Barco.
- Fonte Mateo e A Cova dos Morcegos no Monte do Pindo.
- A Cova da Pendente do Monte Pindo.
- O Castro de Alvarellos de Berdeogas.
- Lugas de Castrelo, Colúns.
- A Capela de San Marcos do Logos.
- Os muíños do Rego de Quenxe.
- Por que lle chaman as Caldeiras do Castro?:
- Semellanza dos nosos muíños fariñeiros cos canarios.
- Os muíños da nosa comarca.
- Recordando o día máis angustioso de Xesús.
- As varas: As antigas unidades de medida.
- Recordando algo da historia da parroquia de Berdeogas.
- A hidrocentral “Electra del Jallas”.
- O 50 aniversario do Encoro da Fervenza.
- A igrexa parroquial de Dumbría.
- Un Modesto repaso aos costumes avespa velutina.
- O piñeiro-marco entre Cee e Corcubión.
- A escola de Dumbría.
- Reparación do piso e do teito da Igrexa de Buxantes.
- O Dolmen da Pedra da Arca.
- A Cabana da palla do millo.
- Apañar o mato en primavera.
- A Ponte de Canelas en Dumbría.
- O arado de madeira ou tamén chamado romano.
- O Cruceiro pantasma do Monte de Olveira.
- Memoria Histórica de Buxantes – Muíño da Fonte Santa.
- O Castro de Castromiñán.
- O lugar de Quenxe.
- A Igrexa Parroquial de Buxantes.
- A Igrexa Parroquial da Ameixenda.
- O Bico do Santo en Carnota.
- Os muíños do Monte do Pindo, por Modesto García Quintáns.
Novas relacionadas
Fonte
- Redacción de QPC ([email protected])
