Movementos migratorios na Costa (1700- 1860) (VI)

08:44 21/12/10

5. Os lugares de destino dos emigrantes de Fisterra e Corcubión na primeira metade do s. XIX

Na primeira metade do século XIX, os actos fúnebres por ausentes nas vilas de Corcubión e Fisterra apuntan ó que xa vimos para o caso de Cee:

Lugar do falecemento	N° de mencións	Porcentaxe
Servicio Real	45	39.8
Alta mar	55	48.7
América	8	7.1
Galicia	3	2.6
Ausentes	2	1.7
Totais	113	100.0

Así pois, nas vilas mariñeiras hai que falar máis de mobilidade (sexa por obrigas militares ou polo propio emprego nos barcos da pesca) que de emigración. A porcentaxe de mortos no Servicio Real é moi destacada e pensamos que estes datos gardan bastante similitude cos que xa vimos con anterioridade polo que pasaremos a continuación a coñecer algo máis dos mortos ocultos baixo a denominación de falecidos en "alta mar". A morte, nestes casos, ten a súa orixe no comercio que dende as nosas costas tiña como punto de destino, principalmente, o Mediterráneo e a costa vasca. O comercio galego con Levante xa se documenta no s. XV e co norte de España incluso antes. No seu documentado estudio sobre o comercio marítimo na Galicia medieval, a doutora Elisa Ferreira refírese ó noso ámbito de estudio nos seguintes termos: "al faenar en la costa gallega, los pescadores de la costa cantábrica estaban ejerciendo un antiquísimo derecho de concesión real; eran gente de Vizcaya y Guipúzcoa -aunque éstos, más que pescar, compraban-; de Santander, Laredo, Castro, S. Vicente de la Barquera, Llanes y Ribadesella, que frecuentaban sobre todo la Costa de la Muerte y los puertos de Finisterre, Mugía y Cee pescando sardina, merluza, abadejo y cazando además la ballena de esa zona y en toda la fachada cantábrica gallega. Pero en el último tercio del s. XIV, las cofradías pesqueras gallegas se organizan y presentan un frente de oposición a estos competidores...". Nos séculos XVI e XVII este comercio marítimo peninsular pasou por unha forte crise a causa das recurrentes guerras que España sostivo con outros países. Os beneficiados pasaron a ser os ingleses e escandinavos que pasaron a dominar o tráfico do salgado ata 1738 (arenques e bacallaus, respectivamente). A partir de 1750 volven a normalizarse e a poñerse en marcha as transaccións entre Galicia e os portos levantinos, sendo nesta época cando fan acto de presencia os cataláns nas nosas rías, que aportando novas técnicas unidas a un gran coñecemento do negocio pesqueiro, imprimen un cambio radical tanto na industria extractiva como na elaboración e comercialización. Entre as causas da chegada e posterior asentamento dos calaláns podemos citar:

a) o excedente de mariñeiros sen traballo nas costas catalanas debido á introducción de novas artes na pesca (sistema de "arrastre", moito máis efectivo e rápido).
b) a crise do tráfico inglés que abastecía de sardiña salgada o mercado catalán trala guerra de 1738.
c) o establecemento da matrícula de pesca na década de 1740 en Galicia polo que os novos matriculados quedaban suxeitos ó Servicio da Armada (os cataláns emigrados non se viron afectados pola lei xa que tiñan que prestar o servicio no son departamento marítimo e non en Galicia).

Víctor Castiñeira. (vmcastineira[arroba]quepasanacosta.gal)