Antecedentes da Guerra de Independencia na Costa da Morte (V): As primeiras actuacións contra os franceses

12:05 28/02/12

Moito antes de que os exércitos de Napoleón pisaran chan galego, a Xunta Suprema de Galicia dera ordes claras a tódalas cidades e vilas alarmadas para que tomasen especiais medidas contra os franceses que residían en Galicia, no caso de que non estiveran españolizados, e contra os barcos da mesma nacionalidade que atracasen nos nosos portos: “...el Reyno ha resuelto que todas las propiedades y pertenencias de los basallos del Emperador de los franceses sean secuestradas, confiscadas, y inbertido su producto en los gastos de la presente guerra... que qualquiera que no manifieste con toda exactitud y pureza los caudales, géneros y efectos que tenga en su poder pertenecientes a los franceses será tratado y castigado como traidor...”. Esixíase ademáis que de todos os bens confiscados se pasase informe por duplicado, un con destino á Xunta e outro á Facenda. Esta circular da Xunta de 8 de xullo de 1808 sería pouco despois suspendida en parte xa que se consideraba inxusto un embargo xeralizado que afectaría tamén ás propiedades daqueles franceses que levaban moito tempo asentados en Galicia e que tiñan manifestado o seu apoio á causa española. Asi, por exemplo, na cidade de A Coruña será posto en libertad Juán Francisco Barrié a primeiros do mes de agosto. A orde, pois, incidirá principalmente en aqueles franceses que non teñan feito o xuramento de fidelidade ó monarca español. Un mes antes desta circular da Xunta Suprema de Galicia, a Xunta Local de A Coruña e o xeneral en xefe do exército, Antonio Filangieri, xa tiñan dado instrucións ós Comandantes de Marina dos diferentes distritos para o embargo de calquera buque de nacionalidade francesa. Por esta razón, en 9 de xuño de 1808 “... haviendo en este puerto de Corcubión un barquito de aquella nación que ha servido de corsario, se va a proceder a su embargo, pero para cuydarle ha quedado a su bordo un muchacho de la misma nación; y en vista de esta determinación espero que a la mayor brevedad posible se sirva V.E. decirme si lo tiene a bien, lo que he de hacer de el, como también de otro yndividuo de la misma nación, que está aquí casado, pero que no ha querido juramentarse por español antes de ahora, antes al contrario permanecer por vasallo del Emperador de los franceses...”. Nestes primeiros días de xuño a actividade será intensa por parte das autoridades militares e de marina de Corcubión. Noutra carta, datada unha semana despois podemos ler: “...fuy avisado que en la villa de Corcubión havía dos franceses de oficio capadores que hablaban con perjuicio de nuestros intereses y en ofensa de nuestra nación...”, aínda que polo momento non se actúa contra eles por non saber moi ben cal sería o procedemento a seguir no caso de prendelos. O que si se fará é dispoñer unha comisión militar mandada polo primeiro tenente José Lago “oficial de particular mérito en balor, prudencia, y que es mui diestro en hacer sumarios y procesos...” para buscar e coller a tres veciños da zona que desertaran do exército co obxeto de traelos de volta para Santiago de Compostela. A finais do mes de xuño, o comandante de marina da provincia D. Ignacio María de Alcibar informa á Xunta dos apresamentos feitos en Muros, Camariñas e Corcubión. No primeiro caso o axudante militar de marina do distrito muradán “...acredita haver procedido al de la corbeta nombrada la Bretaña, … con todo su cargamento y pertrechos, presa hecha por el corsario francés la Nueva Jironda, manifestandome dicho ayudante que los efectos pertenecientes a la corveta Alcides y bergantín Belier de la misma nación se hallan sequestrados por la justicia ordinaria de aquella villa...” . Pola súa parte, os axudantes dos distritos de Camariñas e Corcubión informaban de ter embargado unha lancha francesa cargada de tabaco e o barco corsario de nome Boltigeur, respectivamente. A lancha, de nome Lafontaine, traía 14.433 libras castelás de tabaco. O produto derivado da súa venda así como o procedente das demáis mercadurías dos dous barcos terá como destino cubrir as diferentes necesidades que a guerra ocasiona. Así se expresa a Xunta Suprema nunha comunicación á Xunta de Facenda: “...que se haga uso para vestir a la tropa de todos los generos existentes en nuestros puertos procedentes de presas francesas...”.

A mediados do mes de xullo de 1808, o axudante de marina, Manuel Barruti envía ó seu comandante, un informe relativo a tres franceses afincados na vila: “... el uno casado pasa de veinte años jurado por las leyes de nuestra patria, y el otro también casado habrá cosa de dos a tres años, jurado por las leyes de la Francia en últimos del año pasado de 1807, y no por las nuestras; el último soltero, también por las leyes de Francia, que vino a esta el dicho año pasado embarcado en el corsario francés nombrado el Boltigeur; en el hizo dos campañas y de concluídas se quedó en dicho buque para cuidarlo por cuenta de sus amos franceses...”. Por informacións complementarias sabemos que o primeiro deles era Domingo Casanoba “que militó en el Regimiento de Yrlanda, obtuvo su licencia y casó con una hija del pueblo... y desde su establecimiento aquí siempre vivió sugeto a toda carga vecinal...”. Serán pois, os outros dous os que se verán afectados polas ordes referidas ó xuramento de fidelidade. Así, o concello de Corcubión, facendo cumplir a orde de 24 de xullo “...para que los franceses que no tengan hecho el juramento de fidelidad lo verifiquen, dando cuenta de los que no quieran hacerlo para tomar la providencia que convenga...”, convocou a Bernando Bonnel de 29 anos e a Bernardo Cabanés, de 17 para que aceptaran ou rexeitaran o citado xuramento. O primeiro deles negarase ata o de agora a xurar as leis españolas, mentras que o segundo era o rapaz que quedara no corsario Boltigeur. Vistas as circunstancias do momento os dous “... enterados y bajo juramento que hicieron separadamente según forma judicial se refiere de que doy fee, protestan guardar fidelidad a la nación española, estar y pasar por sus leyes y cumplir con las órdenes españolas... como si fueran berdaderamente compatriotas...”. Fírmase dito xuramento na data do 30 de xullo de 1808 e coa presenza das máximas autoridades: Bartolomé Francisco Figueroa e Porrúa, rexidor perpetuo en funcións de xuíz e, polo tanto, presidente, Antonio de Leira e Castro, rexidor, Francisco de la Barrera e Montenegro e Angel Escaja Bueno, deputados do común e Diego Figueroa e Porrúa, procurador síndico xeral da vila.

Víctor Castiñeira (vmcastineira[arroba]quepasanacosta.gal).

Novas relacionadas

Especial Guerra da Independencia

As terras fisterrás no século XVIII

As terras fisterrás no século XVIII: un espazo pouco humanizado.

A Baixa Idade Media na Costa da Morte: As orixes das terras de Nemancos

As parroquias do concello de Cee: notas sobre a a súa poboación

As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 1. O marco xeográfico-xurisdicional de partida.
As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 2. As fontes para o seu estudio no século XVI.
As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 3. O Censo de 1533.
As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 4. 4. O Censo de 1571.
As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 5. O Censo de 1587.
As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 6. O Vecindario de 1587.
As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 7. Análise do Vecindario de 1587.
As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 8. O Censo de 1591 e resumo da evolución no século XVI.
As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 9. O século XVII.
As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 10. O século XVIII e primeiro tercio do XIX.
As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 11. As veciñanzas de 1708.
As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 12. As veciñanzas de 1711 e 1717.
As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 13. Cee na segunda metade do século XVIII.
As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 14. Cee no primeiro tercio do século XIX.
As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 15. A evolución da poboación a través dos rexistros parroquiais (1600-1860).
As parroquias do concello de Cee: notas sobre a a súa poboación (ss. XVI-XX): 16. Os rexistros parroquiais: as faltas de carácter accidental.
As parroquias do concello de Cee: notas sobre a a súa poboación (ss. XVI-XX): 17. Os rexistros parroquiais: as faltas de carácter sistemático.
As parroquias do concello de Cee: notas sobre a a súa poboación (ss. XVI-XX): 18. Os rexistros parroquiais: as Visitas Pastorais.
As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 19. Conclusións sobre a validez das fontes parroquiais.
As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 20. Evolución a través dos rexistros sacramentais (I).
As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss.XVI-XX): 21. Evolución a través dos rexistros sacramentais (II).