Ó día seguinte á segunda invasión polas tropas francesas, o 22 de abril de 1809, certificase polo escribán de número Fernando Nicolás Fernández con asistencia do xuíz ordinario Ramón Pérez Porrúa e do párroco Francisco Domingo Fernández que “haviendo el 13 del corriente vajado a esta  dicha villa crecida partida de tropas francesas después que han dado muerte a quantos han cogido al descuido, saqueado y quemado muchos de sus edificios, rompieron una de las puertas de la Ygla. Parroquial de esta villa, la entraron, robaron sus tres lamparas de la capilla mayor, cruz parroquial, copón, calizes con sus patenas, incensario, gaveta, diadema y corazón de la Virgen de los Dolores que se hallaba colocada en su altar dentro de la capilla de Ánimas y San Sebastián su patrono unida a dicha iglesia, que todo era de plata con otras alajas y hornamentos de superior estimacion. Posterior y en el día 21 del mismo mes volvieron a esta villa otro número de tropas francesas y procedieron a ejecutar iguales hechos de matanza, saqueo y quema practicando lo mismo en la Ygla Parroquial de forma que quedaron reducidas a cenizas  todas sus puertas, tribuna, techo con el de la referida Capilla de Ánimas, todos sus altares, imágenes, porción de ornamentos, arcas, cera, altar, con el retablo de la referida Capilla, custodia que en el havía, imágenes del San Sebastián, la de un Crucifixo de cuerpo con otras de bulto que en el estaban colocadas; altar e imagen de los Dolores, su vidriera mayor y en seguida quantos utensilios tenia dicha Cofradía e Iglesia Parroquial para su diario y su anual servicio con los de la Semana Santa y maderas de la armazon del Monumento, ataúdes, altar y retablo mayor con sus imágenes, incluso la Patrona con la casa de fábrica a ella inmediata; de modo que solo han quedado sus paredes y eso estas muy mal tratadas y tan destruídas y quemadas que al parecer manifiestan insuficiencia de existir por algunas partes sin que por este motivo pueda celebrarse con aquella pura decencia que se requiere…”

Nos días seguintes á segunda invasión que rematou coa queima da igrexa acométense as tarefas máis urxentes de limpeza e adecentamento do pouco que se puido salvar.  É de salientar que sabemos con bastante certeza dos bens parroquias que se gardaban na igrexa xa que no mes de xullo de 1808 fíxose un reconto pormenorizado para que a todo tiempo conste a reconocer e ynventariar todas las alajas y mas utensilios que existen y son del servicio de la propia Yglesia, a presencia de todos…  Grazas ó atrevemento do párroco que decidiu, nas horas previas á primeira invasión, coa axuda do sacristán e algún veciño máis, agochar as xoias principais na parte máis alta da igrexa detrás do camarín da Virxe e parte dos libros parroquiais con outros ornamentos en cestos que se enviaron a Lires, contamos con datos de primeira do man do que realmente aconteceu. Esto foi finalmente posible, ademáis, ó descartar a idea inicial de agochar estas cousas nalgunha sepultura dentro da igrexa por ter noticia de que en San Salvador de Colúns os franceses revisaranas na busca de cousas de valor. Ademáis de certo número de pezas de ropa salváronse da queima las coronas de plata de Nuestra Señora La Aparecida y su Niño,  como ygualmente las dos coronas, rastrillo de la Virgen, corona de su Niño, como asimismo otra pequeña, que quedo reservada en poder del presente Cura. Menos sorte correron as xoias doutras imaxes da igrexa xa que, ó verse afectadas en parte polo lume, tiveron que fundirse para a súa venta a dous plateiros de Santiago a prezo de 17 reais por onza. Así, as 95 onzas e media que quedaron en limpo produxeron un importe total a 1623,5 reais de vellón.

Os anos seguintes foron moi difíciles e os traballos de reconstrucción alongaríanse especialmente durante a década seguinte. Na Visita de 1816 faise referencia á pobreza e a grave crise que segueu á invasión, ata o punto de que os clérigos da vila piden que se lle pague polas misas do Santísimo, Semana Santa e Xunqueira al igual que los que vienen de fuera porque la aflicción de los años no les permite sin este subsidio subsistir. As ofrendas á Virxe poden chegar como media ós 60 reais ó ano, cando na década de 1780, no que xa baixan considerablemente as recadacións, era duns 250 reais por ano. Cando en maio de 1824 se queren tomar contas ós maiordomos que correron co colector de esmolas desde o ano 1816, estes aseguran que la limosna que han recogido ha sido muy limitada, y por solo la procedencia de alguna cachucha o facera de lechon que al momento, y sin llevar quenta ni razon de los devotos que la davan, ni su precio, la hechavan su producto en la caja del petitorio de la Virgen para sus menesteres, por cuio todo no pueden ni tienen de que rendir quentas algunas.

• Víctor Castiñeira (vmcastineira[arroba]quepasanacosta.gal).

Novas relacionadas

• Tesouros da Fundación Fernando Blanco de Lema con Darío Areas.
• Espallando a historia da Costa da Morte polas escolas da bisbarra.
• Unha viaxe histórica pola época medieval con Víctor Castiñeira.

As terras fisterráns na época de Fernando Blanco: do Antigo Réxime ós tempos contemporáneos

• As terras fisterráns na época de Fernando Blanco: do Antigo Réxime ós tempos contemporáneos (I).
• As terras fisterráns na época de Fernando Blanco: do Antigo Réxime ós tempos contemporáneos (II): a situación xeral da vila de Cee (1796-1809).

A gran crise europea

• Unha gran crise europea (1709-1711): as orixes da nosa emigración.
• Unha gran crise europea (1709-1711) con repercusións tamén na Costa.

Especial Guerra da Independencia

• Antecedentes da Guerra de Independencia na Costa da Morte (I): A creación das Xuntas en 1808 e os primeiros movementos.
• Antecedentes da Guerra de Independencia na Costa da Morte (II): O primeiro plan de defensa para as vilas de Cee, Corcubión e Fisterra no ano 1808.
• Antecedentes da Guerra de Independencia na Costa da Morte (III): As dificultades para a posta en práctica do plan de defensa para as vilas de Cee, Corcubión e Fisterra no ano 1808.
• Antecedentes da Guerra de Independencia na Costa da Morte (IV): A chegada dos aliados ingleses.
• Antecedentes da Guerra de Independencia na Costa da Morte (V): As primeiras actuacións contra os franceses.
• Antecedentes da Guerra de Independencia na Costa da Morte (VI): Enfrontamento do alcalde de Corcubión, Bartolomé Figueroa Porrúa co axudante de marina, Manuel Barruti.
 

As terras fisterrás no século XVIII

• As terras fisterrás no século XVIII: un espazo pouco humanizado.

A Baixa Idade Media na Costa da Morte: As orixes das terras de Nemancos

• As orixes das terras de Nemancos (I).
• As orixes das terras de Nemancos (II) – A organización do territorio (I).
• As orixes das terras de Nemancos (III) – A organización do territorio (II).
• As orixes das terras de Nemancos (IV) – O mar: de perigo a fonte de riqueza .
• As orixes das terras de Nemancos (V) – A nobreza: O fin da hexemonía dos Mariño .
• As orixes das terras de Nemancos (VI) – A nobreza: Os condes de Trastámara.
• As orixes das terras de Nemancos (VII) – A nobreza: a hexemonía dos Moscoso.
• As orixes das terras de Nemancos (VIII)- As tensións de mediados do s.XV: A intromisión nobiliar nas rendas reais.
• As orixes das terras de Nemancos (IX): As tensións de mediados do s. XV: A xurisdicción de Corcubión e as guerras do século XV .
• As orixes das terras de Nemancos (X): As tensións de mediados do s. XV: Das loitas entre o arcebispo e os Moscoso ó levantamento e fracaso dos irmandiños.
• As orixes das terras de Nemancos (XI). A Xurisdicción de Corcubión: organización e xestión do territorio.

As parroquias do concello de Cee: notas sobre a a súa poboación

• As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 1. O marco xeográfico-xurisdicional de partida.
• As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 2. As fontes para o seu estudio no século XVI.
• As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 3. O Censo de 1533.
• As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 4. 4. O Censo de 1571.
• As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 5. O Censo de 1587.
• As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 6. O Vecindario de 1587.
• As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 7. Análise do Vecindario de 1587.
• As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 8. O Censo de 1591 e resumo da evolución no século XVI.
• As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 9. O século XVII.
• As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 10. O século XVIII e primeiro tercio do XIX.
• As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 11. As veciñanzas de 1708.
• As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 12. As veciñanzas de 1711 e 1717.
• As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 13. Cee na segunda metade do século XVIII.
• As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 14. Cee no primeiro tercio do século XIX.
• As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 15. A evolución da poboación a través dos rexistros parroquiais (1600-1860).
• As parroquias do concello de Cee: notas sobre a a súa poboación (ss. XVI-XX): 16. Os rexistros parroquiais: as faltas de carácter accidental.
• As parroquias do concello de Cee: notas sobre a a súa poboación (ss. XVI-XX): 17. Os rexistros parroquiais: as faltas de carácter sistemático.
• As parroquias do concello de Cee: notas sobre a a súa poboación (ss. XVI-XX): 18. Os rexistros parroquiais: as Visitas Pastorais.
• As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 19. Conclusións sobre a validez das fontes parroquiais.
• As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 20. Evolución a través dos rexistros sacramentais (I).
• As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss.XVI-XX): 21. Evolución a través dos rexistros sacramentais (II).

Que pasou na Costa na época moderna

• Que pasou na Costa: Unha ollada á época moderna.
• Movementos migratorios na Costa (1700- 1860) (I): Tipoloxía, fontes para o seu estudio e causas dos mesmos.
• Movementos migratorios na Costa (1700- 1860) (II): Tipos de movementos e a súa incidencia na demografía.
• Movementos migratorios na Costa (1700- 1860) (III): O século XVIII: a situación na vila de Cee e noutras parroquias da comarca.
• Movementos migratorios na Costa (1700- 1860) (IV): A primeira metade do século XIX na comarca fisterrán
• Movementos migratorios na Costa (1700- 1860) (V): Os lugares de destino dos emigrantes ceenses.
• Movementos migratorios na Costa (1700- 1860) (VI): Os lugares de destino dos emigrantes de Fisterra e Corcubión na primeira metade do s. XIX.
• Movementos migratorios na Costa (1700- 1860) (VII): Os cataláns, a sardiña e o comercio peninsular.
• Movementos migratorios na Costa (1700- 1860) (VIII): O comercio extrapeninsular e consideracións finais.

A Asistencia hospitalaria na Galicia do século XVI

• A asistencia hospitalaria na Galicia do século XVI (I): A localización dos hospitais.
• A asistencia hospitalaria na Galicia do século XVI (II): Os hospitais e a súa relación coa prolongación xacobea.
• A asistencia hospitalaria na Galicia do século XVI (III): A situación na vila de Cee.
• A asistencia hospitalaria na Galicia do século XVI (IV): A situación nas vilas de Corcubión, Fisterra e Muxía.

Que pasou na Costa

• I: Descubrindo a nosa historia.
• II: O Megalitismo na Costa da Morte.
• III: A época castrexa (1ª parte).
• IV: A época castrexa (2ª parte).
• V: A pegada romana (Iª parte) .
• VI: A pegada romana (IIª parte).
• VII: A pegada romana (IIIª parte).
• VIII: A Época Medieval (1ª parte). Os suevos.
• IX: A Época Medieval (IIª parte). Séculos VI ó IX.
• X: A Época Medieval (IIIª parte).A aparición da Casa de Traba.
• XI: Época Medieval (IVª parte). Os Traba e as loitas polo poder.
• XII: Época Medieval (Vª parte). A reorganización territorial.
• XIII: Época Medieval (VIª parte). Dos Traba ós Moscoso.
• XIV: Época Medieval (VIIª parte). As loitas entre o arcebispo de Santiago e os Moscoso no século XV.
• XV: Época Medieval (VIIIª parte). A revolta irmandiña.
• XVI: A Época Moderna (1ª parte): O marco xurisdicional.
• XVII: A Época Moderna (2ª parte): As terras e os señoríos.
• XVIII: A Época Moderna (3ª parte): A poboación e a súa evolución.
• XIX: A época moderna (4ª parte): O mar como fonte de riqueza.
• XX: A Época Moderna (5ª parte). Os perigos do mar.
• XXI: A Época Moderna (6ª parte). O litoral a mediados do XVIII: a Matrícula de mar e a chegada dos fomentadores cataláns.
• XXII: A época moderna (7ª parte): O litoral a mediados do XVIII: a pesca da sardiña e o asentamento dos fomentadores cataláns.
• XXIII: A época moderna (8ª parte): As explotacións agrarias no século XVIII.
• XXIV: A época moderna (9ª parte): As profesións na Costa do século XVIII.
• XXV: A época moderna (10ª parte). O 1º terzo do século XIX.
• XXVI: A Época Contemporánea (1ª parte): A evolución demográfica (1860-2005).
• XXVII: A Época Contemporánea (2ª parte). As décadas centrais do s. XIX.
• XXVIII; A Época Contemporánea (3ª parte): A consolidación do fenómeno migratorio a América desde finais do século XIX.
• XXIX: A Época Contemporánea (4ª parte): A emigración no século XX.
• XXX: A Época Contemporánea (4ª e última parte): A emigración no século XX.

Elección Histórica da Costa da Morte

• eleccionhistorica.com.

Especial Bicentenario de Víctor Castiñeira en La Voz de Galicia

• Douscentos anos da invasión francesa na Costa da Morte.
• O asentamento das tropas galas en Cee e Corcubión.
• Preparativos contra a invasión.
• A xunta de defensa tiña case todo do seu lado, pero varios erros levárona cara a derrota.
• O fatídico 13 de abril de 1809.
• A importancia das fragatas e o papel xogado pola inglesa «Endymion» no ataque a Cee e Corcubión.
• A perda de dúas igrexas e da vella talla da Virxe da Xunqueira.
• A invasión do 21 de abril.

Fonte

• Redacción de QPC ([email protected]).