Venres. 29.03.2024
El tiempo

Calafateando: Diario dunha mariscadora

Calafateando: Diario dunha mariscadora
Mariscadora en plena faena-Foto- ABA Films Mariscadora en plena faena-Foto- ABA Films

Despois de falar da veda do polbo, os amigos de Fresco y del ma queren seguir acompañándonos na nosa singradura mariñeira. E fano calafateando a nosa barquiña, tapando fugas para evitar que vaiamos a pique.

Hoxe toca recuperar unha desas historias salgadas, que definen perfectamente como inflúe o mar na nosa sociedade. Cada vez vense menos pola Costa da Morte, pero zonas como o Esteiro do Anllóns, Camariñas, a ría de Corcubión ou a ría de Muros vén saben do que falamos.

Diario dunha mariscadora

Chámome Maruxa e formo parte dun numeroso colectivo de mulleres, máis de 4.000, que nos dedicamos á extracción de moluscos bivalvos de Ríalas Galegas, son mariscadora”.

Na actualidade un 85% do censo de mariscadores son mulleres e un 80% superan os 40 anos, eu atópome entre esa porcentaxe.

Ao longo deste relato intentarei desgranar como resulta a vida dunha muller mariscadora de calquera porto pesquero de Galicia, aínda que con pequenas diferenzas, o quefacer cotián dunha mariscadora non difiere moito, entre unha do norte, O Vicedo (Mariña lucense) ou dunha do Sur, como pode ser Baiona (Pontevedra). Polo que me podedes situar en calquera porto pesquero do litoral galego.

A familia

Antes de nada quero presentarvos á miña familia. O meu marido, chámase Manolo, actualmente en paro, desde fai tres anos, un traballador infatigable dedicado toda a súa vida á construción, inicialmente como empregado e nos últimos anos como autónomo.
Xiana é a nosa filla maior, acaba de cumprir os 18 anos e de aprobar as probas de selectividad. A etapa universitaria está a piques de empezar e a súa intención é cursar Ciencias do Mar.
Iago con 8 anos, xa ten clara a súa vocación, quere ser Presidente, aínda temos esperanzas de facerlle cambiar de opinión.

Vivimos en casa da miña nai Carmen, aínda que aos 82 anos, todo o mundo séguelle chamando Carmiña, unha muller xubilada dunha conservera. Xa vos podedes imaxinar o importante papel que xoga nas nosas vidas.

Na actualidade os únicos ingresos da familia proveñen principalmente do marisqueo e dalgunha chapuza esporádica que o meu marido fai, que nos permite ter unha renda mínima e afrontar os numerosos gastos que temos no seo familiar, e por suposto a axuda que supón contar cunha pensionista en casa. A nosa táboa de salvación.

A influencia das mareas nas mariscadoras

Pois ben, a nosa vida está sempre condicionada á popularmente coñecida como marea, (baixamar) tamén chamada seca en Rías Baixas. Este fenómeno é quen nos fixa os horarios para poder desenvolver a nosa profesión, e como consecuencia diso tamén nos condiciona a nosa vida familiar.

As xornadas de marisqueo establecémolas entre todas as mariscadoras mediante o Plan de Explotación que anualmente se ellabora pola agrupación de mariscadoras e que ten que ser presentado pola cofradía de pescadores e finalmente validado e aprobado pola Consellería do Mar. Este plan permítenos planificar múltiples aspectos da nosa actividade, e non se limita exclusivamente ao labor de marisqueo, senón que leva parexo labores de vixilancia e control dos bancos marisqueros, labores de limpeza dos mesmos, así como actividades de sementa.

Dependendo do horario da marea baixa toca madrugar máis ou menos, xa que a xornada empeza dúas horas antes do momento máis baixo da marea ata dúas horas despois. Na actualidade, coa situación de desemprego do meu marido, os labores de casa están perfectamente atendidas e iso dáme certo descanso, xa que cando el traballaba a conciliación, facíase pouco menos que unha misión imposible.

Amo o meu traballo de mariscadora

Mariscadora de Camarinas nunha ruta turistica explicando o seu traballo Mariscadora de Camariñas nunha ruta turística explicando o seu traballo

Antes de partir para a zona de traballo teño que prepararme co que eu chamo o meu “traxe de luces”, que non é outro que o neopreno, roupa de augas e chaleco salvavidas, ademais do pertinente anciño como principal arma de traballo e un capazo plástico que irá no medio dun neumático ou flotador atado á miña cintura cando xa nos atopemos en plena faena.

Cando chegamos á zona de marisquero aínda é de noite, pero en moi pouco tempo poderemos gozar desde “o noso posto na oficina” dun impresionante amencer, son as vantaxes desta profesión, a sensación de liberdade e sen a presión dun xefe, pero de todos os xeitos hai que espabilar si queremos conseguir os topes de captura que temos establecido, no noso caso son 10 quilos de berberecho e 2 quilos de ameixa babosa.
Logo de catro horas en remollo e de duro traballo chega a hora da retirada e de pasar polo control de capturas na propia praia, onde a presidenta da agrupación e dúas compañeiras máis, realizan devandito traballo antes do paso definitivo por lonxa para clasificación do marisco por tamaños e a posterior poxa.

Non houbo sorte, apenas chegamos aos 6 quilos de berberecho e un quilo escaso de ameixa babosa. Os comentarios entre as mariscadoras son unánimes, o furtivismo estanos facendo moito dano

.

A falta de oportunidades laborais fai que moita xente opte por mariscar ilegalmente, prexudicando gravemente os intereses do noso colectivo. Resulta moi duro ter que enfrontarse a veciños que sabes que o están pasando mal e que recorren ao furtivismo como unha saída desesperada, pero ese grave problema social que é o desemprego non pode recaer sobre as nosas costas, porque desta forma todos imos saír moi prexudicados pola baixa rentabilidad que supón mariscar de forma legal e ter que competir con aqueles que están dispostos a vender as súas capturas a calquera prezo para cubrir as súas necesidades básicas.

Problemas do marisqueo

Tempo atras a ria de Corcubion daba traballo a moitas mariscadoras Tempo atras a ria de Corcubión daba traballo a moitas mariscadoras

Ademais do furtivismo tamén temos que enfrontarnos a outros problemas como son a influencia das mareas vermellas, que durante longos períodos non permite mariscar pola presenza de toxinas. A situación de contaminación en determinadas rías, que provoca un descenso da produción marisquera, e a fluctuación de prezos, en moitos casos provocado pola entrada de marisco foráneo, que se comercializa como galego nos principais mercados.

Malia todo, gústame o meu traballo, e case podo dicir que o marisqueo apaixóname, aínda que teña que sufrir con demasiada frecuencia achaques derivados da reuma ou artrose, que ata fai moi pouco non eran nin consideradas enfermidades profesionais, curioso verdade?

Unha vez realizada a poxa comprobo que a venda no día de hoxe supúxome uns ingresos de trinta e sete euros (37€), unha cantidade moi pequena para o esforzo realizado ao longo da xornada.

De volta a casa Manolo dime que acaba de apuntarse na cofradía de pescadores para un próximo curso de percebeiro, a ver si ten sorte e consegue un Permex (permiso de explotación) na próxima ampliación de prazas.

A miña nai, acaba de recoller a Iago no colexio e leste confesoulle durante o traxecto a casa que xa non quere ser Presidente, porque alguén lle dixo que algúns presidentes non eran decentes. Agora di que quere ser como papá e mamá.

   

Artigos para calafatear

Novas do mar

Fonte

Comentarios