A asistencia hospitalaria na Galicia do século XVI (II)

Firmas QPC

09:15 01/02/11

2. Os hospitais e a súa relación coa prolongación xacobea

Comentamos na entrega anterior como a presenza de hospitais nas terras do promontorio nerio debe gardar relacion cos santuarios de Fisterra e Muxía. Así, unha das funcións destas institucións será a de auxiliar e dar cobixo e descanso a todos aqueles que, unha vez feito o Camiño de Santiago, prolongaban a súa viaxe ata as nosas terras.

A relación da nosa zona co culto xacobeo e ben coñecida e quedou establecida pouco despois do descubremento da tumba do apóstolo Santiago. Aínda así haberá que esperar ata finais da Baixa Idade Media para que se perciba un interese, cada vez maior, por parte dalgúns viaxeiros e peregrinos. Esto garda relación coa nova etapa que se abre na historia das peregrinacións a Compostela a partir do século XV. Será a partir deste momento cando a peregrinación a Santiago aumente gracias ós “novos peregrinos”, xa non sólo movidos pola devoción (expiación de pecados, culto ás reliquias,...) senón tamén por outros motivos (curiosidade, aventura, comercio,...). Por iso, moitos santuarios próximos a Santiago tratan de atraer para sí ó maior número posible de peregrinos e camiñantes co fin de incrementar o seu prestixio e, en consecuencia, os seus ingresos. Entre eles poderíamos citar Oviedo, Padrón, ou mesmo Fisterra, os cales, entre os séculos XV e XVII van experimentar un notable crecemento en canto á chegada de peregrinos se refire.

Es posible que tu navegador no permita visualizar esta imagen. Outra razón de peso que explica o auxe e a presenza de peregrinos cara os santuarios de Fisterra e Muxía é o propio interese dos arcebispos compostelanos en promocionar os portos destas dúas vilas mariñeiras coa esperanza de que o rei lles concedese o estauto de porto con priviliexio de carga e descarga internacional. Non era ésta unha cuestión intrascendente xa que ambalasdúas vilas pertencían á Mitra compostelana. Ésta, verase inmersa durante unha boa parte dos séculos XIV e XV en constantes loitas territoriais contra un importante sector da nobreza galega. No caso das terras do finis terrae serán os Moscoso, os inimigos máis importantes do arcebispo; e así, frente ás posesións pertencentes ó prelado compostelano (Fisterra e Muxía de forma directa, e Cee de forma indirecta, xa que esta última vila pertencía ó arcediago de Trastámara), os Moscoso tiveron os seus bastións nas vilas de Corcubión, Camariñas e Laxe. Todas estas vilas teñen como característica común o ser porto de mar, polo que, cando ten lugar o despegue do comercio marítimo internacional, convertiranse en pezas codiciadas polos beneficios que éste pode traer. Ningún destes portos contaba coa autorización real para participar no mesmo ben fora para carga ou descarga, aínda que temos referencias de que ambas operacións tiñan lugar, aínda que fora de forma ilegal. Así pois, a promoción das vilas de Fisterra e Muxía podía ser un modo de conseguir o privilexio rexio para os seus portos. Esta actitude ten o seu paralelismo noutros lugares da costa galega: as ermitas en torno a Ferrol, baixo o patrocinio dos Andrade, e a peregrinación a San Andrés de Teixido, a cal coa masificación e chegada de visitantes tería repercutido en beneficio da vila e do porto de Cedeira.

* Nota aclaratoria da imaxe: as vilas da Costa durante as épocas medieval e moderna non contaron con portos ou estruturas portuarias tal e como as entendemos hoxe senon que tuveron que valerse dos seus portos naturais para poder realizar as operacións de carga e descarga de peixe e mercadurías.