O trofeo (Berdeogas, 1943)

Firmas QPC

10:15 28/04/11

Claro que teño remordementos, pero eu era un neno. Un neno traveso, como tódolos nenos. E o de Ramiro non foi culpa miña, xuro que non sabía nada. Todo empezou nas festas da Barca; meus pais leváronme á romería ese ano, no que eu tiña nove abriles, e aproveitamos para ver un partido de fútbol entre un equipo de Muxía e outro de Camariñas. Gañou o conxunto muxián e o alcalde da vila entregou ó capitán un aparente trofeo en forma de copa ante os aplausos dos asistentes. Ese momento foi máxico para mín: cando o capitán alzou a copa vin o marabilloso metal reflectindo o sol da tarde, concitando a atención de todo o mundo, ata a dos perdedores, que miraban o trofeo con envexa. Meu pai explicoume que era o normal nas competicións deportivas de nivel, unha copa para o gañador. Xa non o saquei da cabeza.

Paquiño e máis eu eramos daquela os axudantes de don Benito na igrexa. O cura tiña moito xenio e eran frecuentes as broncas por torpezas de ámbolos dous, recriminacións variadas que chocaban coa nosa indiferencia. A nós o que nos gustaba era xogar, era rir, era fantasear. E dende aquela festa da Barca, o que máis me perturbaba era o cáliz da igrexa, unha copa dourada que cando a levantaba don Benito na eucaristía facía voltar á miña mente os aplausos e a expectación do partido de Muxía.

Non souben o de Ramiro ata que o vin, o xuro. E tampouco coñecía a fraxilidade da saúde de don Benito. Tíñao visto colorado coma un chourizo, cando nos rifaba ou cando tiña moitos apuros na igrexa, por exemplo se coincidían un bautizo e un funeral, xa se poñía nervioso e andaba alterado todo o día. Pero tamén meu pai voltaba encarnado de sachar nas leiras e non foi ó médico na vida, eu que sabía. Tiven a idea do desafío aos de Albarellos, sempre lles tivemos gañas, sobre todo ó fachendoso de Moncheco, que dende que me marcara un gol entre as pernas non paraba de poñerme en evidencia canto tiña a ocasión. Pois era o momento do desquite, e con trofeo incluído, para que me aplaudise Pili cando o levantase ó final do partido. Pili e as súas amigas, que había un lote delas, incluso rapazas de Berdeogas que viñeran a ver o encontro porque se correra a voz de que había trofeo.

Claro que o ía devolver. Non estaba tolo, non se me ía ocurrir quedarme co cáliz na casa, que me mataba meu pai. E os de Albarellos tamén sabían que era un trofeo con volta; pactaramos cinco minutos para levantar a copa, dar unhas voltiñas polo campo, presumir ante as rapazas e levala de novo á igrexa. Se don Benito non chega a aparecer, non tería sucedido nada. Ata devolveríamos o cáliz máis limpo, que ben o refregaron as rapazas durante o partido. Pero xusto o cura anulou esa tarde a saída que tiña a Chaín e non sei porque lle deu por pasar pola igrexa. Non foi o home a xogar a partida ó bar coma sempre nin foi de paseo co meu tío Lalo. Non, tivo que entrar na igrexa e ver que faltaba o ramo de Santa Lucía, que tamén collín eu para darllo a Pili por facer o saque de honra. Total que máis daba, se o cambiaba doña Concha tódolos días, quen o ía a botar en falta un martes pola tarde. E claro, faltoulle tempo a Casimira da Rifa para contarlle ó cura que nos vira saíndo da igrexa cunha bolsa ¡Non tiña máis que facer esa vella chismosa que axexar a catro rapaces!

En resumo, que apareceu don Benito polo campo feito unha furia. Enseguida víu o ramo de flores nas mans de Pili, que estaba seguindo o encontro coas súas amigas. Cando ía cara ela co cello pregado, parouse diante da pedra na que puxeramos o cáliz. Abríu tanto os ollos cando se decatou, que as cellas lle chegaron ó curuto. Xa non estaba vermello, estaba lila de rabia. Os de Albarellos fuxiron, as nenas choraron, don Benito berraba fóra de sí e eu intenteino. Intenteille explicar que fóra un préstamo para xogar un partidiño, pero o home xa non escoitaba. Mirou como as hostias estaban espalladas nunha táboa, servindo de marcador grazas a Marquiños, que era o que levaba a conta e poñía unha forma por cada gol (que por certo, nese momento gañabamos por catro a dous). Mirou as hostias e volveuse tolo, comezando a perseguirnos polo campo ante a desbandada xeral. E cando case tiña alcanzado a Rubén, caeulle a este a perruca do Nazareno que levaba atada cunha cinta á cabeza. Entón foi cando a don Benito deulle un desmaio; mirou para o ceo, pechou os ollos e desplomouse na herba ante o susto de todos. Voltaramos onda él para asistilo, eu reprobando a Rubén a súa idea de coller o pelo postizo da talla de Xesús Nazareno, unha tontería que non viñera a conto.

E niso pasou o de Ramiro. Sabiamos todos que era raro coma él so e sempre andaba por libre, pero eu non era responsable do que facía o deixaba de facer. ¡Se tiña nove anos! Certo é que o perdéramos de vista na igrexa, cando collemos as cousas. El entrou cando nós cunha bolsa e saíu con ela tamén; eu no templo estivera pendente do cáliz, do ramo, de botarlle a bronca a Rubén pola gracia da perruca...que sabía eu o que fixera Ramiro. E alí estabamos todos, desabrochando a sotana a don Benito para que respirase ben, dándolle aire as rapazas cun sombreiro, animándoo ó restablecemento con exhortacións e incluso algunha pregaria. E para ledicia xeral, o cura abríu lentamente os ollos e recobrou a cor. Abríu os ollos o suficiente como para ver que as palmadas que lle daba Ramiro na cara para reanimalo estaban sendo efectuadas coa man incorrupta de santa Leocadia, unha reliquia valiosísima que o tolo de Ramiriño collera (aínda non sei como) da urna da igrexa. Don Benito quixo berrar pero xa non puido, pois morreu o pobre coa impresión.

¿Como podía supoñer que a don Benito lle fosen anular a misa en Chaín? ¡Eu que sabía que estaba mal do corazón! E tampouco sospeitaba o da falcatruada de Ramiro. A malleira que levamos foi histórica, aínda que os remordementos minguaron cando soubemos que cada ano se organizaría un partido de fútbol na memoria da víctima baixo a denominación de Trofeo Don Benito Mártir.