As terras fisterráns na época de Fernando Blanco: do Antigo Réxime ós tempos contemporáneos (V): a problemática da pesca da sardiña
As obras da igrexa de Cee podense dar por rematadas, no principal, a partir de 1815. Aínda sí, na Visita que o Arcipreste fai no 1816 deixa constancia de varios defectos pero que afectan máis ás capelas particulares, estén ou non dentro da parroquial, que a propia igrexa en sí.
No ano 1818 sustitúense as portas que se fixeran en madeira de piñeiro grazas ó donativo de Don Manuel Rodriguez Maian, Capitan de su bergantin, nombrado Nuestra Señora del Carmen, alias el Eter, de la matricula de esta villa, viniendo navegando de los puertos de Levante, con cargamento de vino y otros xeneros, con destino a esta dicha villa y La Coruña, le sobrevinieron tan fuertes y excesivos temporales en tal grado que, viendose sin esperanzas de poder salvar su vida, barco y carga, ofrecio el trinquete a Nuestra Señora de la Junquera, Patrona tutelar de esta citada villa, y al momento se le ausento la tempestad y mar gruesa que corria, y haviendo llegado sin desgracia ni lesion alguna, el referido Capitan con su tripulacion pasaron descalzos a la Yglesia Parroquial de esta referida villa, conduciendo y entregando en ella dicho trinquete junto al Altar Mayor, donde al mismo tiempo se estava celebrando una misa cantada con dalmaticas a debocion de dicho Capitan y tripulacion, en accion de gracias por los favores que Su Magestad, a intercesion de la Virgen les havia hecho. Por consiguiente se taso y regulo el trinquete, y arrojo a veneficio de este santuario, ciento sesenta reales de vellon, que afrontó con dicha tripulacion, y destinaron para aiuda de hacer en dicha Yglesia las tres puertas de madera de castaño…
Superada a Guerra de Independencia, o comercio marítimo vaise recuperando e iso pronto repercutirá positivamente nas vilas mariñeiras. Por outra parte a pesca da sardiña voltará a cobrar protagonismo, despois da prohibición temporal do emprego do xeito e da xábega en Galicia no 1809, feito que daría lugar a protestas airadas nas vilas de Cee e Corcubión.
Coa volta a normalidade, a segunda década do s. XIX verá como se van instalando os cataláns e as súas fábricas de salazón por toda a costa. Nestes anos haberá que salientar o conflicto existente pola presencia ou non de “terrestres” nas tarefas pesqueiras, especialmente no cerco da sardiña. Temos constancia do empregos deles no cerco de Corcubión xa no ano de 1806 e tamén como unha década depois, logo da promulgación do Real Decreto de 9 de xuño de 1816 no que se limita ós matriculados a industria marítima se fai unha defensa enardecida da contribución dos “terrestres” e que sen o seu traballo a industria pesqueira non podería subsistir:
por orden de tres de enero último mandó V.M. que llevando la preferencia los matriculados en las pescas de sardina y atún, pudiesen aiudarles los terrestres a causa de no haber entre aquellos los brazos suficientes … hai en este distrito (Corcubión) doce armadores, cada uno por lo menos, tiene un armamento que necesita 30 hombres para su abilitación, y no hai en el mas que 118 o 120 matriculados capaces en emplearse en dhos armamentos, los restantes por consiguiente asta 360 que se necesitan deben ser terrestres, estos, señor, son labradores vecinos de las inmediaciones a la mar, se dedican a la pesca en los cuatro meses que dura la cosecha, en cuio tiempo quando tienen menos que hacer en el cultivo de sus tierras, y entonces ganan una pequeña aiuda de costa para pagar las contribuciones de que están operados para comprar herramientas necesarias para el cultibo de las tierras, y ahora que se les prohibe este pequeño alibio necesariamente, padecerán vejaciones, y cual será la suerte de los infelices armadores, que su subsistencia y la de sus familias depende necesariamente de este concurso… desesperanzados ya de poder seguir otro camino cazan matriculados invitándoles cada uno a que se alisten en sus aparejos, prometiéndoles grandes gratificaciones, ventajosos partidos, y dobles salarios de los que pueden ganar; y de aquí que resulta? Que el que más coge 14 o 15 hombres, principia a pescar con ellos, y a pesar de conocer la insuficiencia, sigue asta fines de la cosecha, en que echando sus cuentas halla que no cogio la metad de la pesca que debiera, que sus pequeños caudales quedaron agotados, y que su ruina es infalible; y de esto que se deduce? La ruina de una gran porción de familias, en el pais la falta de abundancia de muchas cosas de primera necesidad para la vida del hombre como vino, aguardiente, jabón, azeite, fierro, lino, etc, que en retorno de la pesca trahian los traficantes de ella de las provincias de Vizcaia, Asturias, Cataluña, etc, en donde la vendían; e bien, y quien duda ahora que por una consecuencia legitima y forzosa no se infiere, que de la falta de pesca no solo se le originan gravisimos daños a los que fabrican en ella, sino a una infinidad de jornaleros que trabajan en sus almacenes, a los abitantes del pais que carecen por eso de muchos géneros necesarios, a los comerciantes de las demas probincias, por que cesa en parte la circulación de muchos de sus generos…
Finalmente, e polas dúbidas e contínuas queixas, unha Real Orde de 14 de febreiro de 1818 permitirá ós terrestres o traballo na pesca da sardiña e o atún sin que sea menester consentimiento de los gremios.
- Víctor Castiñeira (vmcastineira[arroba]quepasanacosta.gal).
Novas relacionadas
- Tesouros da Fundación Fernando Blanco de Lema con Darío Areas.
- Espallando a historia da Costa da Morte polas escolas da bisbarra.
- Unha viaxe histórica pola época medieval con Víctor Castiñeira.
As terras fisterráns na época de Fernando Blanco: do Antigo Réxime ós tempos contemporáneos
- As terras fisterráns na época de Fernando Blanco: do Antigo Réxime ós tempos contemporáneos (I).
- As terras fisterráns na época de Fernando Blanco: do Antigo Réxime ós tempos contemporáneos (II): a situación xeral da vila de Cee (1796-1809).
- As terras fisterráns na época de Fernando Blanco: do Antigo Réxime ós tempos contemporáneos (III): a igrexa da Xunqueira trala invasión.
- As terras fisterráns na época de Fernando Blanco: do Antigo Réxime ós tempos contemporáneos IV: a reconstrucción da igrexa da Xunqueira.
A gran crise europea
- Unha gran crise europea (1709-1711): as orixes da nosa emigración.
- Unha gran crise europea (1709-1711) con repercusións tamén na Costa.
Especial Guerra da Independencia
- Antecedentes da Guerra de Independencia na Costa da Morte (I): A creación das Xuntas en 1808 e os primeiros movementos.
- Antecedentes da Guerra de Independencia na Costa da Morte (II): O primeiro plan de defensa para as vilas de Cee, Corcubión e Fisterra no ano 1808.
- Antecedentes da Guerra de Independencia na Costa da Morte (III): As dificultades para a posta en práctica do plan de defensa para as vilas de Cee, Corcubión e Fisterra no ano 1808.
- Antecedentes da Guerra de Independencia na Costa da Morte (IV): A chegada dos aliados ingleses.
- Antecedentes da Guerra de Independencia na Costa da Morte (V): As primeiras actuacións contra os franceses.
- Antecedentes da Guerra de Independencia na Costa da Morte (VI): Enfrontamento do alcalde de Corcubión, Bartolomé Figueroa Porrúa co axudante de marina, Manuel Barruti.
As terras fisterrás no século XVIII
A Baixa Idade Media na Costa da Morte: As orixes das terras de Nemancos
- As orixes das terras de Nemancos (I).
- As orixes das terras de Nemancos (II) – A organización do territorio (I).
- As orixes das terras de Nemancos (III) – A organización do territorio (II).
- As orixes das terras de Nemancos (IV) – O mar: de perigo a fonte de riqueza .
- As orixes das terras de Nemancos (V) – A nobreza: O fin da hexemonía dos Mariño .
- As orixes das terras de Nemancos (VI) – A nobreza: Os condes de Trastámara.
- As orixes das terras de Nemancos (VII) – A nobreza: a hexemonía dos Moscoso.
- As orixes das terras de Nemancos (VIII)- As tensións de mediados do s.XV: A intromisión nobiliar nas rendas reais.
- As orixes das terras de Nemancos (IX): As tensións de mediados do s. XV: A xurisdicción de Corcubión e as guerras do século XV .
- As orixes das terras de Nemancos (X): As tensións de mediados do s. XV: Das loitas entre o arcebispo e os Moscoso ó levantamento e fracaso dos irmandiños.
- As orixes das terras de Nemancos (XI). A Xurisdicción de Corcubión: organización e xestión do territorio.
As parroquias do concello de Cee: notas sobre a a súa poboación
- As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 1. O marco xeográfico-xurisdicional de partida.
- As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 2. As fontes para o seu estudio no século XVI.
- As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 3. O Censo de 1533.
- As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 4. 4. O Censo de 1571.
- As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 5. O Censo de 1587.
- As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 6. O Vecindario de 1587.
- As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 7. Análise do Vecindario de 1587.
- As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 8. O Censo de 1591 e resumo da evolución no século XVI.
- As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 9. O século XVII.
- As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 10. O século XVIII e primeiro tercio do XIX.
- As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 11. As veciñanzas de 1708.
- As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 12. As veciñanzas de 1711 e 1717.
- As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 13. Cee na segunda metade do século XVIII.
- As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 14. Cee no primeiro tercio do século XIX.
- As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 15. A evolución da poboación a través dos rexistros parroquiais (1600-1860).
- As parroquias do concello de Cee: notas sobre a a súa poboación (ss. XVI-XX): 16. Os rexistros parroquiais: as faltas de carácter accidental.
- As parroquias do concello de Cee: notas sobre a a súa poboación (ss. XVI-XX): 17. Os rexistros parroquiais: as faltas de carácter sistemático.
- As parroquias do concello de Cee: notas sobre a a súa poboación (ss. XVI-XX): 18. Os rexistros parroquiais: as Visitas Pastorais.
- As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 19. Conclusións sobre a validez das fontes parroquiais.
- As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss. XVI-XX): 20. Evolución a través dos rexistros sacramentais (I).
- As parroquias do concello de Cee: notas sobre a súa poboación (ss.XVI-XX): 21. Evolución a través dos rexistros sacramentais (II).
Que pasou na Costa na época moderna
- Que pasou na Costa: Unha ollada á época moderna.
- Movementos migratorios na Costa (1700- 1860) (I): Tipoloxía, fontes para o seu estudio e causas dos mesmos.
- Movementos migratorios na Costa (1700- 1860) (II): Tipos de movementos e a súa incidencia na demografía.
- Movementos migratorios na Costa (1700- 1860) (III): O século XVIII: a situación na vila de Cee e noutras parroquias da comarca.
- Movementos migratorios na Costa (1700- 1860) (IV): A primeira metade do século XIX na comarca fisterrán
- Movementos migratorios na Costa (1700- 1860) (V): Os lugares de destino dos emigrantes ceenses.
- Movementos migratorios na Costa (1700- 1860) (VI): Os lugares de destino dos emigrantes de Fisterra e Corcubión na primeira metade do s. XIX.
- Movementos migratorios na Costa (1700- 1860) (VII): Os cataláns, a sardiña e o comercio peninsular.
- Movementos migratorios na Costa (1700- 1860) (VIII): O comercio extrapeninsular e consideracións finais.
A Asistencia hospitalaria na Galicia do século XVI
- A asistencia hospitalaria na Galicia do século XVI (I): A localización dos hospitais.
- A asistencia hospitalaria na Galicia do século XVI (II): Os hospitais e a súa relación coa prolongación xacobea.
- A asistencia hospitalaria na Galicia do século XVI (III): A situación na vila de Cee.
- A asistencia hospitalaria na Galicia do século XVI (IV): A situación nas vilas de Corcubión, Fisterra e Muxía.
Que pasou na Costa
- I: Descubrindo a nosa historia.
- II: O Megalitismo na Costa da Morte.
- III: A época castrexa (1ª parte).
- IV: A época castrexa (2ª parte).
- V: A pegada romana (Iª parte) .
- VI: A pegada romana (IIª parte).
- VII: A pegada romana (IIIª parte).
- VIII: A Época Medieval (1ª parte). Os suevos.
- IX: A Época Medieval (IIª parte). Séculos VI ó IX.
- X: A Época Medieval (IIIª parte).A aparición da Casa de Traba.
- XI: Época Medieval (IVª parte). Os Traba e as loitas polo poder.
- XII: Época Medieval (Vª parte). A reorganización territorial.
- XIII: Época Medieval (VIª parte). Dos Traba ós Moscoso.
- XIV: Época Medieval (VIIª parte). As loitas entre o arcebispo de Santiago e os Moscoso no século XV.
- XV: Época Medieval (VIIIª parte). A revolta irmandiña.
- XVI: A Época Moderna (1ª parte): O marco xurisdicional.
- XVII: A Época Moderna (2ª parte): As terras e os señoríos.
- XVIII: A Época Moderna (3ª parte): A poboación e a súa evolución.
- XIX: A época moderna (4ª parte): O mar como fonte de riqueza.
- XX: A Época Moderna (5ª parte). Os perigos do mar.
- XXI: A Época Moderna (6ª parte). O litoral a mediados do XVIII: a Matrícula de mar e a chegada dos fomentadores cataláns.
- XXII: A época moderna (7ª parte): O litoral a mediados do XVIII: a pesca da sardiña e o asentamento dos fomentadores cataláns.
- XXIII: A época moderna (8ª parte): As explotacións agrarias no século XVIII.
- XXIV: A época moderna (9ª parte): As profesións na Costa do século XVIII.
- XXV: A época moderna (10ª parte). O 1º terzo do século XIX.
- XXVI: A Época Contemporánea (1ª parte): A evolución demográfica (1860-2005).
- XXVII: A Época Contemporánea (2ª parte). As décadas centrais do s. XIX.
- XXVIII; A Época Contemporánea (3ª parte): A consolidación do fenómeno migratorio a América desde finais do século XIX.
- XXIX: A Época Contemporánea (4ª parte): A emigración no século XX.
- XXX: A Época Contemporánea (4ª e última parte): A emigración no século XX.
Elección Histórica da Costa da Morte
Especial Bicentenario de Víctor Castiñeira en La Voz de Galicia
- Douscentos anos da invasión francesa na Costa da Morte.
- O asentamento das tropas galas en Cee e Corcubión.
- Preparativos contra a invasión.
- A xunta de defensa tiña case todo do seu lado, pero varios erros levárona cara a derrota.
- O fatídico 13 de abril de 1809.
- A importancia das fragatas e o papel xogado pola inglesa «Endymion» no ataque a Cee e Corcubión.
- A perda de dúas igrexas e da vella talla da Virxe da Xunqueira.
- A invasión do 21 de abril.
Fonte
- Redacción de QPC ([email protected]).