A nosa cinza
Sembra che tardi il sole come fosse in pericolo
Rovine inseguono i ricordi
Ma io voglio vivere il presente senza fine
Ferro Battuto (2001), Franco Battiato.
- Que andas a rumiar?
Lady Chorima mira con preocupación cara ao horizonte, este domingo á tarde, nunha praia fisterrá.
- Pensaba en Arde o que será, o título dunha novela de Juana Salabert.
- Un libro sobre pirómanos?
- Unha novela sobre o holocausto xudeu. Cada ano -prosegue volvéndose cara a min-, a estas alturas do verán, unha non sabe se, como humanidade, chegaremos a fin de mes.
- O raro é que chegamos -bromea Sole, deitada ao seu lado.
- O raro é vivir -afirma ela con carraxe-. Teño a cabeza chea de imaxes catastróficas. Botade a vista atrás, aos últimos vinte anos, por exemplo. Cando non son bombardeos sobre Iraq, Líbano ou Afganistán, son as queimas, os atentados, os ataques con gas cloro en Siria: lembrade o mes de agosto de 2013, cando a masacre de Guta, que case desata unha guerra mundial... Este verán tivemos a desaparición dun glaciar en Islandia e faltaba o braseiro dos setenta e dous mil lumes da Amazonia. Por se aínda non nos decatamos da alerta climática.
- Somos unha praga, ruliña -murmura Sole, incorporándose-. Pero a deforestación salvaxe non é nada novo. Díxome un colega que entre 2000 e 2017 a Amazonia perdeu unha masa arbórea maior ca superficie de Alemaña. Queren plantar monocultivos de soia, gañar terreo para a gandería extensiva, para minaría... Non son soamente intereses brasileiros, eh?
As tres amazonas temos en mente esa imaxe satélite da Amazonia crepitante de puntos de luz e laparadas, como doente dunha fibrose pulmonar. Todo son focos de lume, combustión: o futuro arde como esa reverberación que vemos ao lonxe, sobre o asfalto da estrada.
- Hai pragas e pragas -comento eu-. Penso que a praga maior son os programas suicidas de gobernos cínicos e pirados. E non falo só por Bolsonaro, o Ignaro, nin pola cenoria tramposa. En Galicia sufrimos as nosas propias leis depredatorias, quen o viviu, xa o sabe. Mirade para o monte. Cantas especies autóctonas quedan? Iso tamén foi un holocausto.
- Sabedes que é “a hipótese Gaia”? -pregunta Lady Chorima.
Ningunha das dúas ouvimos falar do tema.
- A hipótese Gaia é unha teoría de 1980 que di algo así como que a Terra é unha construción biolóxica, un ente orgánico -explica a nosa douta-. A idea parte das investigacións dun tal James Lovelock sobre a composición atmosférica da Terra, resumindo moito pode dicirse que os compoñentes da atmosfera, principalmente o nitróxeno, o oxíxeno e o metano, gases en teoría moi reactivos, conviven de forma estable grazas á presencia da vida na Terra. O noso aire, a diferencia do aire doutros planetas, resulta apto para a vida porque forma parte da vida que contén. Non é que os seres vivos vivamos na terra porque se daban as condicións favorables, senón porque formamos parte da Terra.
- Hostia, que bonito! -exclama Sole.
- Sen vida -conclúe Lady Chorima-, a Terra tería unha atmosfera como a de Marte: o nitróxeno andaría disolto nos mares e apenas habería oxíxeno. A Terra autorregúlase para manter as proporcións de gases atmosféricos necesarios: é autopoiética. Así que basta de androcentrismo e de etnocentrismo! Desaparecerá a raza humana, pero sempre quedarán as moléculas e as bacterias preservando a vida, aínda que sexa a vida microscópica.
- O planeta continuará moi ben sen nós, pero mira que sería mágoa.
- Imaxinade aos últimos humanos -di Sole- a bordo dunha nave espacial á deriva, esperando o permiso para atracar noutra galaxia, como refuxiados climáticos.
- E aos extraterrestres discutindo durante meses e anos sobre quen nos acolle. Porque cos nosos antecedentes...
- Que lles imos deixar ás xeracións vindeiras? A nosa cinza?
Érgome e empezo a cantaruxar “Io voglio vivere il presente senza fine”, de “Lontananze d’azzurro”, una canción de Franco Battiato. Quedaremos no Rostro, paseando e chapuzándonos nas charcas da baixamar, ata que apareza Venus.
- Lola Rontano. Artivista marciana e profesora de francés residente na terra galega desde 2003.