Calafateando: A sostibilidade pesqueira, un compromiso de todos

08:33 24/06/17

Imaxe dunha Centola ovada Fai unhas semanas puidemos ver escandalizados como no concurso gastronómico Master Chef, un dos programas de máxima audiencia da televisión pública española (TVE), levábase a cabo una das probas preparando centolas ovadas. Esa situación deixounos perplexos e é polo que queremos facer unha reflexión sobre o grado de compromiso que debemos ter todos para garantir a sostibilidade pesqueira e que papel deberiamos desempeñar cada un de nós, desde distintos ámbitos. O primeiro que debemos facer antes de analizar o papel de cada actor para contribuír á sostenibilidad pesquera é definir con carácter xeral o concepto de desenvolvemento sostenible: “Desenvolvemento sostible é aquel que satisfai as necesidades da xeración actual sen poñer en perigo a capacidade das xeracións futuras para satisfacer as súas propias necesidades” Algo non estamos facendo ben cando de forma tan recurrente usamos o término sostibilidade, ata o punto de incorporalo como unha das palabras “de moda” do noso vocabulario desde finais do século XX ata a actualidade. O concepto de sostibilidade xorde por vía negativa como resultado da análise da situación do mundo e ata pode chegar a describirse como unha ?urxencia planetaria? (Bybee, 1991) marcada por unha serie de problemas como son a contaminación, degradación dos sistemas, agotamientos dos recursos e perda de diversidad biolóxica entre outros moitos. Pero no referente á sostibilidade pesquera debemos ter en conta o que se recolle no Código de Conduta para a Pesca Responsable da FAO como aprovechamiento sostenible: “Aprovechamiento dos compoñentes da diversidad biolóxica de forma que non ocasione unha disminución a longo prazo da diversidad biolóxica dalgún dos seus compoñentes e mantendo o seu potencial para satisfacer as necesidades e pretensións das xeracións presentes e futuras” Segundo distintos informes tanto de carácter gobernamental como de organizacións medioambientalistas todo indica que a presión que se está exercendo na actualidade sobre os ecosistemas mariños non poden soportar o actual modelo pesquero, facéndoo polo tanto insostenible. Os factores que levaron a esta situación son múltiples e diversos, que poderían ser motivo dun sesudo estudo pero imos centrarnos neste post en algo moi concreto. Que se pode facer desde que se captura o peixe ata o seu consumo final para contribuír á sostibilidade pesquera? Desde o noso punto de vista, consideramos que todos podemos e debemos xogar un importante papel, con accións moi básicas, elementais e cotiás para garantir a sostibilidade pesqueira. Tal e como recolle o citado Código de Conduta para a Pesca Responsable os Estados e os usuarios dos recursos acuáticos vivos, principalmente os pescadores, aínda que non os únicos, teñen a obrigación de conservar os ecosistemas. O dereito a pescar leva consigo a obrigación de facelo de xeito responsable, de maneira que se garanta a efectiva conservación e ordenación dos recursos acuáticos vivos. Dito isto consideramos que o papel da administración é clave no deseño das medidas para conservar os ecosistemas mariños, e para garantir unha xestión eficaz na explotación dos recursos pesqueros, creemos que esta xestión debe ser compartida co propio sector pesquero, asumindo un verdadeiro papel protagonista e responsable na xestión da súa actividade, realizando unha pesca sostible: Pesca Sostible é o grupo de prácticas orientadas a manter a poboación das especies mariñas en niveis óptimos para garantir a supervivencia, respectando a contorna natural. Son técnicas de pesca que non exercen un impacto negativo sobre os demais habitantes do ecosistema. A Pesca Sostible é imprescindible, xa que os nosos mares e océanos están ameazados pola sobreexplotación e o consumo de exemplares por baixo das tallas mínimas” Outro dos axentes que debe despeñar un importante papel para garantir a sostibilidade pesqueira é o distribuidor e o pescadeiro comprometéndose á distribución e compra de produtos pesqueiros capturados con artes de pesca de baixo impacto, respectando os períodos de vedas (a centola acaba de entrar en veda), tallas mínimas e facilitando ao consumidor a maior información posible do peixe ou marisco (artes de pesca, lugar e data de captura…) Así mesmo os restauradores deben esixir ao seu distribuidor o etiquetado de todos os seus produtos, así como proporcionar toda a información precisa sobre os produtos que ofrece a través da carta e garantir a maior información posible que axude a distinguir ante as súas consumidores a orixe do produto. Consideramos que ante o importante papel mediático que asumen moitos cocineros de recoñecido prestixio no panorama gastronómico nacional deberían xogar un papel máis activo e protagonista na defensa dunha pesca artesanal e sostible e evitar situacións como a que facemos referencia ao comezo deste post e máxime cando esas prácticas se realizan en medios públicos e de máxima difusión. E ao consumidor final correspóndelle actuar de forma responsable e cambiar os seus hábitos de compra, colaborando a manter un medio ambiente mariño máis san e uns recursos pesqueros máis equilibrados. Para iso débese evitar o consumo de inmaturos, solicitando a máxima información posible sobre a orixe do peixe ou marisco e evitando así mesmo o consumo de especies sobreexplotadas. A sostibilidade pesqueira, aínda que é unha obviedad de sentido común, é un compromiso de todos, gobernos, sector pesquero, distribuidores, pescaderos, restauradores, medios comunicación e consumidores finais.