Completo proxecto transmisión da lingua na poesía popular o que lanza a Asoc. Universidade Popular de Corcubión, co gallo das Letras Galegas 2025. Son varias as accións que levará a cabo, co apoio da Deputación, en Corcubión, Cee, Fisterra, Muxía e Zas, para servir de recoñecemento ao papel das mulleres galegas que foron as grandes transmisoras non só de cantigas en galego, senón de lendas, historias de vida das mulleres: bailes, matrimonios, fillos e fillas, violencia, abusos.

A entidade corcubionesa procederá a dar a coñecer este proxecto en varias localidades das comarcas de Soneira e Fisterra, iniciando as presentacións neste mes de maio. O venres 16 en Muxía, en colaboración coa asociación “Xervasio Paz Lestón”, e o sábado 17 en Corcubión, da man co Concello de Corcubión. En vindeiras semanas haberá tamén presentacións en Fisterra, Cee e Zas, en datas que a Universidade Popular facendo públicas.

As actividades inclúen actuacións dos grupos “As Xaviñanas” e “As Rinchonas”, da Universidade Popular de Corcubión, que cantarán as letras recollidas por Alan Lomax, que son as que teñen maioritariamene As Xaviñañas no seu repertorio.

Unha ollada histórica

A entidade aproveita para facer memoria:

Desde o punto de vista histórico, as primeiras recollidas de poesía popular corresponden aos ilustrados do século XVIII, nomeadamente ao Padre Sarmiento (1695-1772) e ao Padre Sobreira (1746-1805). O primeiro, que tamén foi bandeirante na defensa e reivindicación da lingua e no seu estudo lexicográfico e etimolóxico, dicía, que en cada muller da Galiza habitaba unha verdadeira poeta. E a mesma ou parecida impresión sería a que manifestarían un século máis tarde Augusto González Besada (1865-1919) ou Manuel Murguía (1833-1923), autores que ficaron fascinados pola figura feminina como creadora e legataria de poemas e cantos tradicionais e pola propia poesía popular. Neste sentido, o pobo galego pode estar ben orgulloso da cantidade e da calidade desta tipoloxía de literatura, cuantitativamente abrumadora: calcúlase uns 30.000 textos poéticos, uns 80.000 refráns e proverbios e unhas 1.500 narracións. A presenza de tal expresión artística, en que o canto tradicional se converteu nun dos máis salientábeis modos de reproducir as poesías orais, levou investigadores como Xaquín Lorenzo (1907-1989) a sinalar o grande impacto que tiña no mundo rural.

Foi tamén no século pasado, na década do anos 50, cando o musicólogo estadounidense Alan Lomax realizou unha recompilación de cancións na Vila de Corcubión a un grupo de mulleres coñecidas como “As Xaviñanas”: Juana, Manuela (Lela) e María (Maruja) Lema Santos e María Lorenzo Vigo, rexistrando o seu particular xeito de cantar e así un legado que perdurará para sempre.

Este legado estase poñendo en valor pola Asociación “Universidade Popular de Corcubión”, e grazas ao labor do mestre Miro Regueira, transmitido a través dos diversos grupos e en particular das xoves pandereteiras “As Xaviñanas”, que recollen o seu nome, e “As Rinchonas”, que levan o nome do “berro” que emitían entre cantadas.

Para poñer en valor a lingua desas cantadas, o que transmiten sobre a vida na contorna, o medio natural, a sociedade, etc, nace este proxecto, organizando unha serie de actos en que se demostre o valor desas recollidas, se valorice o traballo feito, mais tamén a enorme importancia de continuar coa súa transmisión na sociedade actual e que o fagan tamén nesta época maioritariamente mulleres.

Máis novas