O Pino de Corcubión aló polo 1927 nunha foto recuperada por Jano Lamas

Ao fío do artigo publicado por Modesto García Quitáns no diario dixital Que pasa na Costa sobre a historia do antigo e desaparecido pino de Corcubión, que delimitaba os lindeiros dos territorios deste concello co veciño de Cee, lembraremos nesta anotación como esta árbore senlleira tamén pasou ao mundo da literatura e da poesía a través dos versos do muxián Gonzalo López Abente, quen aínda hoxe tería familiares da estirpe abentiana na vila corcubionesa.

A relación de López Abente con Corcubión tamén posúe unha vertente literaria. Sabemos que o seu primeiro poema (até hoxe coñecido) apareceu publicado postumamente dentro do libro Decrúa (1966) nun apartado final de «Recobrados», co título «Un velorio nunha aldea», datado en 1899, cando o poeta tiña 21 anos e aínda non estaba plenamente incorporado á escrita monolingüe en galego que o ía caracterizar andando o tempo.

Nesa altura, sobrancea a súa presenza habitual na prensa local e comarcal, nas páxinas dun xornal que tivo unha existencia efémera, El Celta de Corcubión, onde en 1901 xa publica artigos e poemas, aínda en castelán, e tamén nas de El Eco de Mugía. Periódico independiente, defensor de los intereses generales del partido judicial de Corcubión, xornal vencellado ao Partido Liberal e do que se conservan escasos números, que mesmo chegou a dirixir.

Anos despois, sendo xa o autor de dous libros éditos, publicou outro poema intitulado «Camiño da Terra» no xornal Nerio, ano II, nº 11. Corcubión, 1/VI/1921. E ao pouco tempo gañou cun longo poema que leva por título «Ara-Solis» un concurso literario na vila, pois así consta no mecanoscrito que nos facilitara no seu día o antropólogo muxián Manuel Vilar, onde sinala de maneira literal: «Primeir premio no Certamen / Literario celebrado en Corcubión / no mes de setembro de 1.921»

Desta época é a primeira versión do poema sobre o pino de Corcubión. Daquela aínda levaba por título «O pino derrubado» e apareceu reproducido en Nós. El Noroeste, A Coruña, 19 de novembro de 1918; en O Tío Marcos da Portela, Parrafeos c'o Pobo Gallego, Ourense, 43, 21 de novembro de 1918; e por último en A Nosa Terra, 73/74, 5 de decembro de 1918.

Con pequenas mudanzas o poeta recobrouno para ser publicado nunha revista que só tivo tres números e que creou o finado e chorado cronista ceés Baldomero Cores Trasmonte. Desta volta o poeta tamén muda o título por «O pino de Corcubión», Nemancos, Cee, 1, 1953. E nesta publicación afirma que se inspirou nunha crónica do propio Cores Trasmonte, cando a creación do poema viña de décadas atrás.

Finalmente, o texto tamén foi incorporado polo seu curmán Horacio Bermúdez Abente, emigrante na Arxentina, cando compilou textos dispersos do poeta muxián postumamente no volume Decrúa, que levaba por subtítulo Poemas e que apareceu nun selo editorial denominado Edicións Muxía en Buenos Aires e con datación no ano de 1966.

O Pino de Corcubión na revista Villa Gallega no 1924

Velaquí a última e definitiva versión do poema «O pino de Corcubión»:

19

O PINO DE CORCUBIÓN

Inspirada nunha crónica de Cores Trasmonte.

¿Ulo o vedro piñeiro, o Patriarca das hostes rumorosas que bulen nas encostas bretemosas da nativa comarca?

O enfesto centinela, o inspirado cantor, o bardo vello que se ollaba no espello de cristal, nesta orela da ría meiga, transparente e mansa, para sempre descansa.

Hoube un machado forte; ¿de quen sería? hoube un beixo de morte, ¿quén o daría?

¡O vento...! ¡O vento...! din as raparigas que choran polo amado trovador. Nunha aperta axuntadas pola dôr quedan dúas amigas... —unha soia, galana e quisquilleira deitada na ribeira—.

• Miro Villar, ceense Doutor en Teoría da Literatura e Literatura Comparada, é profesor de lingua e literatura galegas, ademais de poeta, narrador, tradutor e crítico literario en diversas revistas e publicacións periódicas. Autor do blog As crebas.

 

Artigos de Miro Villar en QPC

• Nos 80 anos (1936-2016) dun decembro negro na Costa da Morte.
• O naufraxio do HMS Serpent na novela Cadeas (Premio Xerais 2013) de Xabier López.
• Emigración e antifranquismo na poesía de Xervasio Paz Lestón (23/10/1898 – 1977).
• No trinta aniversario do colectivo de poesía «Un Medio» de Cee.
• «A Virxe d’a Barca», un poema de Juan Bautista Armada Losada, Marqués de Figueroa editado en 1917.
• Coplas populares na nosa lingua no Programa de Festas de Cee, agosto de 1952.
• Adagio por outono.
• A xeira do Seminario de Estudos Galegos en 1936 a Fisterra.
• «Saúde e Terra, irmá(n)s!». Exposición conmemorativa do Centenario das Irmandades da Fala (1916 – 2016).
• A vinte anos I Encontro de Escritores e Escritoras da Costa da Morte, primeira actividade do Batallón Literario.
• O poeta maltés Stephen Cachia critica o peche temporal do Museo da Pesca de Fisterra.
• No natalicio do escritor emigrante muxián Victorino Abente Lago.
• A Costa da Morte: poesía e paisaxe nos textos de Manuel María (III).
• A Costa da Morte: poesía e paisaxe nos textos de Manuel María (II).
• A Costa da Morte: poesía e paisaxe nos textos de Manuel María (I).
• Ceés / Ceesa e outras propostas filolóxicas polémicas en Xentilicios de Galicia e dos outros territorios de lingua galega.
• Os neofranquistas de Cee non queren mudar o nome do colexio público Eugenio López.

Novas relacionadas

• O Batallón Literario da Costa da Morte revive na rede.
• De pescos a montañeses. Os verdadeiros xentilicios da Costa da Morte.
• Os versos de Miro Villar musicados en clave indie.
• Miro Villar, un contacontos de primeira.
• Miro Villar espallou os seus haikus do Finisterrae Bretón pola costa ártabra.
• Miro Villar rebélase na charca da poesía para nenos.
• As Crebas de Miro Villar premiado como o Mellor Blogue Literario pola AELG.
• Miro Villar explica por que rexeita o Faro Nerio.
• Miro Villar: Estranxeiro na súa patria.

Fonte

• Redacción de QPC ([email protected]).