Calafateando: Un día na vida dun pescador artesanal

07:14 21/02/17

Unha boa alegría recuperar eses artigos mariñeiros que nos traen os amigos de Fresco y del mar. E olvemos con esa serie "Un día na vida dun…”. Despois de recordar o diario dunha mariscadora ou pasar un día especial cun percebeiro, montamos nun barco de baixura, e imos pasar o día ao mar:

Un día na vida dun pescador artesanal

Cando nos dispoñemos a gozar dun bo peixe e marisco galego deberiamos ter sempre presente que detrás sempre hai un pescador. A continuación relatámosvos a experiencia dun día na vida dun pescador artesanal de Galicia calquera.

O barco, a oficina da pesca artesanal ”Son as 5 da madrugada, soa o espertador, e rapidamene preocúpome de que non se prolongue moito o son da alarma para non espertar ao resto da familia, aos nenos aínda lle quedan unhas horas de soño e hoxe a súa nai poderá espertarlles e levarlles ao cole xa que traballa de tarde, nestes días aos avós tócalles descanso. Levántome e prepárome para afrontar unha nova xornada de traballo na miña oficina particular: o barco. Son un pescador artesanal. Desde a miña casa ao porto teño un percorrido en coche de dez minutos, o suficiente para informarme dalgunhas das noticias do día. A modo de titular e sen entrar en moito detalle, escoito na radio que o sector pesqueiro e marisqueiro se mobiliza contra a Lei de Acuicultura de Galicia e en defensa do sector pesqueiro artesanal. Corren malos tempos para a pesca artesanal e o marisqueo. Ás 6,00 horas é a hora programada coa tripulación para atoparnos no porto, tomámonos o primeiro café da mañá no bar do porto e xorden os primeiros comentarios co resto de compañeiros de como se presenta o día no aspecto meteorolóxico. As previsións son boas, tal e como xa consultaramos o día anterior, polo que se espera unha xornada sen moitos sobresaltos, sen moito mar, nin vento. Ás 6,15 estamos abordo da embarcación de pesca artesanal 'María Dolores', de 10 metros de eslora, dispostos e preparados para traballar coa arte de nasas de pulpo. Desde o momento que chegamos abordo empeza a faena, hai que preparar o cebo para o momento de levantar as nasas e volvelas a calar. Na actualidade a práctica totalidade das embarcacións utiliza un cebo ecolóxico biodegradable composto por desfeitos da industria conservera e que se utiliza principalmente para a pesca de pulpo e camarón. Para a pesca de nécora adoita utilizarse o cebo tradicional, como o xurelo, a caballa, sardiña ou boga, xa que a nécora parece que non está pola innovación. Durante a ruta do porto ao caladoiro, onde temos localizada a primeira "cacea" ou grupo de nasas, ímonos comunicando mediante o sistema de radio VHF co resto de embarcacións da zona, normalmente utilízase un mesmo canle dependendo do porto/s base. É o momento de saudarse e de intercambiar impresións de todo tipo, políticas, futbolísticas e fundamentalmente, para falar sobre a situación do sector pesqueiro, chegando en moitos casos a montarse acalorados debates, cando non agres discusións, sobre a visión que cada un ten dos temas que preocupan ao sector. En torno ás 7,00 dispoñémonos a levantar (nós dicímoslle halar) as nasas, o primeiro que se fai é coller cun bichero (gancho) a boia e coa axuda dunha maquinilla vanse halando unha a unha todas as nasas e depositándoas abordo da embarcación, recollendo o que pesquen no seu interior, principalmente será pulpo, camarón ou nécora. En función da zona de calado das nasas, da tempada, das condicións do mar e da influencia das mareas capturaremos unhas especies ou outras.

Pescador Artesanal: as nasas a súa ferramenta de traballo Mariñeiro artesanal encarnando a nasa. Dependendo do tamaño da embarcación e do número de tripulantes temos asignado un determinado número de nasas, que van distribuídas en grupos formando caceas, normalmente de entre 50 e 100 nasas por cada cacea. Unha vez terminado o proceso de halado das nasas vólvense a "encarnar" (botar cebo) para volver a calalas, ben na mesma zona, si houbo boas capturas, ou ben se cambian de zona si non houbo sorte. A media mañá e na ruta entre cacea e cacea aproveitamos para tomar o bocadillo. Todo este proceso lévanos de forma ininterrumpida ata as 15,30, ou antes, si completamos o tope máximo de captura que temos establecido cada embarcación, que tamén vai en función do tamaño da mesma e dos tripulantes enrolados. De ruta cara ao porto aproveitamos para facer unha preselección por categorías do polbo, previo ao control que se fai na lonxa, para evitar a comercialización de polbos que non dean a talla (tamaño mínimo 1 kg) e realizar unha boa clasificación que facilite o labor ao da lonxa e que evite problemas no momento da poxa. Ás 16,30, unha vez clasificado o polbo e depositado na lonxa para a poxa, podemos dicir que a xornada habitual de pesca terminou, sen ningunha incidencia que resaltar, aínda que non sempre resulta tan benévola a xornada, en moitas ocasións, sufrimos a perda ou rotura de aparellos, averías mecánicas ou nos enfrontamos ás adversas condicións do tempo, con forte oleaxe ou moito vento, que fan que deste bonito oficio de pescador unha profesión de risco, que, malia todo, non cambiaría por outra. O mantemento anual da embarcación facémolo coincidindo coa veda do polbo que este ano será de 45 días, desde o 21 de maio ata o 4 de xullo é cando aproveitamos para varar e pintar, revisar a instalación eléctrica e mecánica, pasar as pertinentes inspeccións de navegabilidad, seguridade e radio, preparar os aparellos (nasas ou redes de enmalle) para enfrontarse a unha nova campaña e facer as revisiones médicas periódicas. Neste período tamén toca, como a todo cidadán, (ou mellor devandito, como a case todos) realizar a correspondente declararación da renda, porque alguén terá que pagar, non? Á chegada a casa doce horas despois de levantarme é momento para comer algo de forma apresurada e dispoñerse a levar aos nenos ás actividades extraescolares. Ás 21 horas toca reagrupamiento familiar, cea, informarme do resultado das vendas de nosas capturas e que supuxeron no día de hoxe uns sesenta euros para cada tripulante e consultar as previsións meteorolóxicas do día seguinte, antes do merecido descanso. Mañá será outro día".