Martes. 19.03.2024
El tiempo
Lola Rontano
20:15
12/01/20

Baixo a praia están os lastros (Novas austroatlánticas)

Bano argentino en Austroatlantica-Lola Rontano
Bano argentino en Austroatlantica-Lola Rontano
Baixo a praia están os lastros (Novas austroatlánticas)

É como mergullar nun mundo insólito: cada vez que me pasan os prismáticos descubro detalles do que se albisca desde a lancha. Preto do litoral, reluce cunha labarada o plumaxe carmesí de dous flamencos avanzando pola lama. Máis aló, o que de lonxe parecía unha xunqueira son brancas pantasmas que resisten desde 1978 cos pés a remollo nesta lagoa salgada, un bosque de árbores petrificadas. Centos de aves pousan inmóbiles enriba das pólas: negros biguás (Phalacrocorax Olivaceus), parrulos, garzas e garzotas, todo un campamento. Entre palmeirais e matogueiras, cada vez máis misteriosa, agarda unha antiga torre de auga. O cheiro podre das algas inunda esa zona. 

- Esa bandeira a estribor, poden vela? –inquire o capitán. 

No lugar, como un fito de paso, flota unha boia onde se ergue unha bandeira vermella. 

- Está sinalando o punto máis alto do trampolín da piscina olímpica que quedou mergullada trala inundación –explica o capitán, describindo as instalacións do desaparecido complexo hoteleiro.

Escuadras de biguás atravesan o aire, de tarde en tarde a silueta aerodinámica dalgún flamenco solitario suca a lagoa, unha parina alza o voo.

Ao nordeste da provincia de Córdoba, Ansenuza (a Mar Chiquita), medrou entre 1978 e 2005 a causa das fortes precipitacións ata deixar cubertas varias mazás de casas, 136 en total, das cales 112 eran hoteis coas súas instalacións. As árbores que resisten en pé, os escombros e cascotes de ladrillo que asoman na beiramar, entre as totoras, son as testemuñas desas crecidas. As voaduras remataron as construcións que quedaron na metade deses dous mundos, o lacustre e o humano. Ao final do paseo asoman os restos que chaman “a balea” pertencentes ao frontón da antiga igrexa. A Mar Chiquita, coa súa cunca endorreica alimentada por tres ríos, o Dulce, o Suquía (río Primero) e o Xanaes (río Segundo), e os seus 6000 quilómetros cadrados, é a máis grande lagoa salgada de América: exemplo da autorregulación e autopoiese da Natureza.  

Gran Hotel Viena-Austroatlantica de Lola Rontano-Argentina

Entre os anos 40 e 60 familias de orixe austríaca e alemá asentaron os primeiros hoteis-sanatorios para aproveitar os lodos e os baños terapéuticos desta lagoa pleistocénica. Nos anos 40 a concentración de sal por litro de auga era de 250 gramos. A xente flotaba dentro da auga. Hoxe está en 51 gr/l. Na Punta Encanto quedan a Posada Alemá e, fantasmal, desmantelado, sinistro, o que foi o Gran Hotel Viena, cos seus pavillóns de estilo racionalista. 

- Cantos Miramar haberá na Galiza? –pregúntolle a Lady Chorima.
- Miríadas de Miramares. Sen ir máis lonxe, o do bar dos meus veciños, en Laxe

O crepúsculo é outro prodixio, o máis público dos tesouros de Ansenuza. Arranca cun lume rosado entre as nubes, remata con efectos de canón. A única praia empeza a baleirarse. A xente segue tomando mate no populoso paseo ou nas reposeras. Outros despregan cadeiras e mesas e improvisan un picnic familiar.

Apenas hai tráfico rodado, pero é fácil ver pasar os carros de pedais de aluguer: levan escrito Uber na matrícula. Comeza un concerto. Afastándonos do ruído e do xentío, chegamos ata unha especie de escollera, Lady Chorima e máis eu sentámonos a divagar, entre os últimos bañistas que son sempre as crianzas. O lusco e fusco azul klein sobre o espello da lagoa é impagable.

- Desde que era nena sempre soñei con viaxar a Australia –di con mágoa Lady Chorima, repasando no móbil as terroríficas novas do continente e as fotos de canguros e koalas vítimas dos lumes. 
- Gústame esta Miramar de Ansenuza porque é unha localidade que resiste entre escombros –dígolle eu-. A xente convive co pasado mergullado baixo a lagoa, con toda normalidade. Mira ao teu redor: a falta de praias, fixeron un paseo con escaleiras aquí e acolá que baixan ata o mar. 
- Este lugar –responde Lady Chorima-, coa súa historia, faime pensar que chegamos ao mundo demasiado tarde, que outros o espoliaron e que agora estamos a vivir sobre os restos que nos deixaron. 
- Eu creo que Miramar vive sen drama dese pasado –insisto eu-. A Mar Chiquita impuxo de vagar a súa propia de Lei de Costas. 
- Sabías que ten unha illa que se chama Orihuela? 
- Orihuela, como a de Miguel Hernández? 

Austroatlantica de Lola Rontano
Árbores petrificadas pola sal en Miramar. Foto: Alfonso López.

De repente, chéganme imaxes das crecidas do río que coñecín de nena, as que se repetiron hai uns poucos meses tralas últimas choivas torrenciais na costa mediterránea, do Mar Menor colapsado pouco despois, cos peixes mortos flotando na praia. Visualizo os flamencos das salinas de San Pedro, tan semellantes a este lugar. E imaxino todos eses complexos turísticos levantados sen orde nin lexitimidade a beira do Mediterráneo asolagados baixo a crecida das augas. E os restos dinamitados, mergullados para sempre baixo as augas. O paraíso resultante.    

- Me pica el bagre –dime en arxentino. 
- Vamos picando el champión! –respondo.

Hai moitos paraísos naturais que precisan de nós, entre eles o futuro parque nacional de Ansenuza e máis o da nosa señora Costa da Morte.

Novas relacionadas

Outros artigos de Lola Rontano en QPC

Comentarios