Caeron fai poucos días nas miñas mans unhas páxinas, con autoría de Ramón Vilar Sambade, nas que se dá conta dos primeiros documentos que se teñen da miña parroquia, Santiago da Ameixenda. Debullo na súa narración: “Nas datas nas que imos empezar o noso relato eran os señores feudais os que mandaban e campaban ás súas anchas por todo o territorio galego, ditando as leis que lles conviñan e apoderándose de todos os terreos que lles daba a gana... Cando se instalou aquí o primeiro cura xa contratara o clero co conde de Altamira a metade da nosa parroquia... O contrato da igrexa co conde era do río para o sur, ou sexa, o Lugar da Igrexa. A outra metade, do río para o norte, deixáralla o Conde de Altamira ao seu fidalgo Don Diego de Lamas e Sotomayor”. Velaí a parroquia da Ameixenda dividida en dous lugares con distintos señores: o Lugar de Lamas, do señor Don Diego de Lamas y Sotomayor, administrador da xurisdición de Corcubión para a Casa de Altamira alá polo ano 1600; e o Lugar da Igrexa, que pertencía ao señor arzobispo de Santiago, arcipreste e cura da parroquia polo medio.

As rendas ás que se vía sometido o lugar de Lamas eran de “cen ferrados de trigo repartidos entre os catorce veciños, ademais de dous bos carneiros e cinco litros de manteiga cada un”. As do Lugar da Igrexa “eran moito máis desfavorables que as de lamas: consistían en cento trinta ferrados de trigo, trinta de centeo e nove carros de leña cada ano repartidos entre once veciños”.

“Daquelas poeiras estas lameiras”.

Cal é a consecuencia sociolóxica de este tipo de intervención señorial?
O enfrontamento contínuo e continuado das comunidades de veciños pola implementación do pago desas rendas. Todo isto pode verse reflexado, aínda hoxe, na realidade dos tempos que nos toca vivir: dous lugares divididos pola rémora que supón a enquistación no ordenamento territorial actual daquela división das terras e as súas rendas.

O despoboamento e o abandono que de xeito acelerado e alarmante rexistran moitas comarcas da Galicia, coa morte ou esquecemento das nosas vellas e vellos, que levan á sepultura coñecementos e acordos sobre usos e costumes antigos, pasan factura á hora do aproveitamento común do noso patrimonio. A falla dun modelo produtivo sustentábel, multifuncional e socialmente inclusivo fai que o destino dos nosos montes e terras agrarias sexa para o maior e mellor aproveitamento das grandes empresas dos sectores eléctrico e pasteiro cos seus “monocultivos” intensivos de parques eólicos e eucalipto.

Veciñas e veciños de Lugar da Igrexa e de Lamas, xa sabedes cal é o meu posicionamento fronte ao proxecto de instalación nos nosos montes dunha poligonal eólica. Que non nos dividan agora que temos que tomar unha decisión tan transcendental para as nosas vidas e as das seguintes xeracións de Ameixendáns. Consciente da gravidade do problema e da necesidade de pararlle os pés as malas praxes das administracións, fago desde aquí un chamamento ao entendemento de todas as veciñas e veciños da Ameixenda para garantir a biodiversidade e a persistencia dun mundo rural vivo.

“A historia non se repite, pero rima”: sabémolo, non perdamos a cordura.

• Vítor do Canteiro.

Novas relacionadas

• Francisco Santiago López: Maladanza e progreso.
• XEAL pretende construír unha estación de bombeo no monte da Ruña.
• P.E. Sembra: Os eólicos poñen sombra sobre a paisaxe e o Camiño de Cee, Dumbría e Fisterr.