O Modesto Patrimonio: Subida ó Pico de Peñafiel do Monte do Pindo
Estamos entrando no outono, os días son máis curtos e pola mañanciña temos rocío polos camiños. Esto non nos priva de seguir facendo senderismo pola nosa comarca. Hoxe imos falar da visita ó alto do Pico de Peñafiel.
Antes de nada, creo que este nome non é o correcto e así o testimuñan os veciños de Arcos que sempre o coñeceron como O Castelo Grande do Pedregal, que o diferenciaban do que está a uns 300 m. máis ó norte coñecido como O Castelo Pequeno. Este Castelo tíñano como un reloxo de sol porque dá a casualidade que, cando o sol pasa polo seu meridiano xeográfico, a sombra do penedo proxéctase cara ó leste, indicando que xa é a hora de xantar.
Creo que o nome de Peñafiel déronllo os pescadores da Ría para marcar os caladoiros con referencias situadas en terra. Cando referenciaban ó Castelo Grande, confundíano coa Torre sitúada na Ruña, coñecida como Peñafiel.
Para visítalo débese partir do aparcadoiro do lugar do Fieiro. É un traxecto duns 1,3 Qm. con tramos de forte pendente empregando no seu recorrido un tempo aproximado duns 45 minutos. Cóllese a estrada asfaltada que baixa á presa do encoro de Santa Uxía e nun treito de 400 m. apártase a esquerda polo segundo camino, en bó estado, que enlaza con outro que corre de norte-sur.
Aquí tómase o do norte nun treito de 50 m. xírase á esquerda cunha baixada entre muros duha pendente do 30%. ata o río, coñecido como Sancheferro. Ten unha ponte rústica chamada Ponte das Chozas ou tamén Os Pasales de Arcos por seren os canteiros de Arcos os que a reconstruíron en 1950 para ir traballar a Ponte do Ézaro. Nada máis subir uns 50 m. topamos cun camiño medieval que a media ladeira vai en zig-zag ata Os Petóns das Chozas. Neste cruce, apenas identificado no terreo, aparece outro sendeiro que vai á fonte das Chozas e tamén antigüamente conducía a Ponte do Ézaro.
Seguimos subindo entre os dous castelos hasta a divisoria de augas. Aquí existe unha portela con grandes laxes espetadas, seguramente para cortar o paso do gando, coñecída como A Portela de entre Castelos. Xiramos á esquerda subindo escalóns e nunha pequena planicie, aos pés do Pico, recíbenos “O Guardián”, que é unha rocha antropomorfa situada na pequeña plataforma cuberta con toxos onde se agochan os restos de dúas primitivas construccións.
Subida pola cara norte
Só nos queda a subida por un só carreiro que sae polo lateral norte para alcanzar a cota final de 394 m. de altura. Antes debemos tomar certas precaucións, como son as condicións metereolóxicas, sen vento e sen choiva, non padecer vértigo e levar calzado con piso antedeslizante.
A subida podémola dividir en tres tramos, con pendentes que poden superar o 45%. Comenzamos a subida pola primitiva rampa de pedra e a uns 10 m. xiramos a esquerda procurando seguir as fendas das rochas (diaclasas) trepando “a gatas”. Este primeiro tramo e algo complicado pero axúdanos alguna xestas que nos amparan no treito. Aquí nos encontramos co rótulo gravado na rocha da excomunión a Rodrigo de Traba polo obispo Xelmírez e dános un pequeno descanso para contemplar as panorámicas do entorno.
O segundo tramo é curto, pero ten unha forte pendente tendo que trepar polo roquedo situado cara ó oeste auxiliados por algúns primitivos escalóns sobre a rocha. Se continuamos dereito cara ó sur entre maleza chegamos a gorxa onde se apoia a enorme cabeza do petón, duns 5 m. de alto, que se pode rodear. O último tramo sube por uns roquedos con rústicos escalóns feitos sobre a rocha e aínda se ven restos de furados para rachar as rochas con cuñas de ferro. Xa no alto, o primeiro que vemos cara ó leste é unha gran pía cuberta de herba seca que dín que era a Cama da Fertilidade e a man dereita hai unha enorme pía que dá a sensación de que ten auga todo o ano.
Os gravados de excomuñón de Peñafiel
Máis adiante hai varias pías unidas unhas con outras en cadea con pequenas cascadas. Din que era onde se facían os rituais dos sacrificios paganos. Se damos uns pasos cara o sur e salvando unha pequena trincheira natural cuberta de herba observamos polo latera este uns ocos como se foran para soster vigas de madeira e no lateral oeste existe unha profunda pía que os lugareños a coñecen como A cadeira da Raíña Lupa. Pegado polo lateral oeste, exite un profundo oco con forma de garita duns 2 m. de alto. Toca a baixada que se pode facer máis complicado, que a subida.
A cadeira da Raíña Lupa
Patrimonio Pindexo
- A toponimia do Monte do Pindo.
- O Modesto Patrimonio: O topónimo: O Pindo ou Monte Pindo?.
- O Modesto Patrimonio: Explorando a toponimia dos camiños do Monte do Pindo.
- O Modesto Patrimonio: A Cabana das Chozas, outra Caverna dos refuxiados no Pindo.
- O Modesto Patrimonio: A Furna do Río da Barco.
- O Modesto Patrimonio: Fonte Mateo e A Cova dos Morcegos no Monte do Pindo.
- O Modesto Patrimonio: A Cova da Pendente do Monte Pindo.
- O Modesto Patrimonio: Os muíños do Monte do Pindo.
- Con Pepe do Fieiro redescubrindo os tesouros do Monte Pindo.
- Pepe do Fieiro: “Dicían os nosos vellos…”.
- Ézaro, unha viaxe polas covas dos agochados no Monte Pindo (Parte 1).
- Ézaro, unha viaxe polas covas dos agochados no Monte Pindo (Parte 0).
- Da Raínha Lupa á Cova da Xoana, pasando por Duio, con Pepe do Fieiro.
- Os muíños do Monte do Pindo, por Modesto García Quintáns.
Outros artigos no "Modesto Patrimonio"
- O Cura Rioboo de Berdeogas.
- O Balcón da Costa da Morte.
- As antigas cancelas e e corredoiras de Dumbría
- O Hórreo na Comarca de Fisterra.
- A hidrografía no concello de Dumbría.
- A Ferigresía de Refoxos.
- A Ruta de Pallares.
- Muíños do Río da Lagarteira (II).
- Muíños do Río da Lagarteira (I).
- Un paseo á Ermida das Neves de Buxantes.
- O caserío dO Cotelo de Olveira.
- O Cemiterio de Buxantes.
- A Santiña de Trasufre.
- O Castro de Alvarellos de Berdeogas.
- Lugas de Castrelo, Colúns.
- A Capela de San Marcos do Logos.
- Os muíños do Rego de Quenxe.
- Por que lle chaman as Caldeiras do Castro?:
- Semellanza dos nosos muíños fariñeiros cos canarios.
- Os muíños da nosa comarca.
- Recordando o día máis angustioso de Xesús.
- As varas: As antigas unidades de medida.
- Recordando algo da historia da parroquia de Berdeogas.
- A hidrocentral “Electra del Jallas”.
- O 50 aniversario do Encoro da Fervenza.
- A igrexa parroquial de Dumbría.
- Un Modesto repaso aos costumes avespa velutina.
- O piñeiro-marco entre Cee e Corcubión.
- A escola de Dumbría.
- Reparación do piso e do teito da Igrexa de Buxantes.
- O Dolmen da Pedra da Arca.
- A Cabana da palla do millo.
- Apañar o mato en primavera.
- A Ponte de Canelas en Dumbría.
- O arado de madeira ou tamén chamado romano.
- O Cruceiro pantasma do Monte de Olveira.
- Memoria Histórica de Buxantes – Muíño da Fonte Santa.
- O Castro de Castromiñán.
- O lugar de Quenxe.
- A Igrexa Parroquial de Buxantes.
- A Igrexa Parroquial da Ameixenda.
- O Bico do Santo en Carnota.