Unha maneira de entrar en conversa informal cos veciños é falar do tempo. De cativo, falando do tempo, decíamos fai frío, vai chover, pero agora dicimos, segundo a TV,  vai entrar unha borrasca, unha dana, ou unha ola de calor. De cativo gustábame escuitar as conversas das persoas maiores cando falaban dos compartamentos dos animais e bichos como as formigas de alas que avisaban da choiva, as culebras das tormentas e outros bichos que facían de metereólogos. Os de Buxantes tíñamos dous instrumentos infalibles para predecir o tempo:  “a vaca” (sirena do faro de Fisterra) que “bruaba” cando entraba a niebla acompañada dun frente de choivas que entraban por Fisterra ou a fábrica baleeira de Caneliñas cando o vento  arrastraba un forte cheiro a podrido cara a montaña, acompañado mais tarde de choiva. Hoxendía nos enteramos pola “maquiniña” que temos no peto que nos avisa do tempo e doutras cousas de interés.

Xa que falamos do tempo imos contar algo sobre a choiva que cae no territorio de Buxantes tendo como base de estudo a cartografía oficial do IGN. O río de Buxantes nace na fonte da Pelexa a 400 m. sobre o nivel do mar, aínda que algúns o coñecen como Río de Brens e ten un recorrido de 10,75 Km. Recolle as augas dos distintos regatos formando unha cunca en forma de val de 24,9 Km2, circulando polo centro territorial, entrando na parroqua de Brens para desembocar na ría de Corcubión.

As súas augas facían moer 24 muíños e unha turbina dunha central hidroeléctria coñecida como Muíño de Pou. Este val ou cunca está alimentado polos siguentes regatos:

• Pola marxe dereita: Rego do Fiás de 1,71 Km. con 2 muíños; Rego do Marco do Couto e das Camisas de 1,67 Km.; Rego das Neves de 1,55 Km.; Rego das Bañas Edras de 1,66 Km.; Rego do Paraiso de 1,56 Km. con 5 muíños; Rego de Xebedo de 1,30 Km.; Rego das Cabanas de 1,45 Km.; Rego da Grixa de Brens de 1,22 Km.
• Pola marxe esquerda: Rego da Casanova de 0,46 Km. con 2 muíños; Rego de Cerván  de 1,77 Km.con 4 muíños ; Rego do Castro de 0,81 Km.con 1 muíño; Rego das Lamas de 0,77 Km.; Rego de Miñóns de 4,24 Km. con 11 Muíños.

Se a estes datos xeográficos añadímoslle os metereolóxicos  podemos sacar conclusións. A nivel persoal teño unha estación metereolóxica manual situada no centro da parroquia. As observacións recollidas son de forma irregular e os instrumentos de medida non están contrastados cos oficiais polo que pode haber algunhas discrepancias. De todas formas, todas estas lecturas nos dan unha idea do tempo metereológico nesta parroquia.

Vexamos algúns datos. Desde o dia 9 de xaneiro ata o 7 de decembro deste ano 2025 choveu na parroquia de Buxantes 2.150 l/m2: 

• O día que máis choveu foi o 9 de Xaneiro con 121 l/m2, o 19 de Abril con 125 l/m2, o 13 de Novembro con 119 l/m2 e o 7 de Decembro con 125 l/m2.
• O día que máis calor fixo foi 19 de Xuño con 31º e o 18 de Agosto con 40º.
• O día que máis frio fixo foi o 19 de Abril con 8º.

Con todo, cómpre lembrar que desta auga caída, non toda vai o mar. Unha parte é absorvida polo terreo e outra queda retida pola vexetación e a maleza. 

• Modesto García Quintáns.

Patrimonio Pindexo

• A Casa da Pedra do Ézaro
• O Modesto Patrimonio:  A Ruta do Cadoiro.
• O Modesto Patrimonio: A Cova do Rego do Crego
• O Modesto Patrimonio: Monte do Pindo, o remedio natural para rebaixar o colesterol.
• O Modesto Patrimonio: Subida ó Pico de Peñafiel do Monte do Pindo.
• O Modesto Patrimonio: A toponimia do Monte do Pindo.
• O Modesto Patrimonio: O topónimo: O Pindo ou Monte Pindo?.
• O Modesto Patrimonio: Explorando a toponimia dos camiños do Monte do Pindo.
• O Modesto Patrimonio: A Cabana das Chozas, outra Caverna dos refuxiados no Pindo.
• O Modesto Patrimonio: A Furna do Río da Barco.
• O Modesto Patrimonio: Fonte Mateo e A Cova dos Morcegos no Monte do Pindo.
• O Modesto Patrimonio: A Cova da Pendente do Monte Pindo.
• O Modesto Patrimonio: Os muíños do Monte do Pindo.
• Con Pepe do Fieiro redescubrindo os tesouros do Monte Pindo.
• Pepe do Fieiro: “Dicían os nosos vellos…”.
• Ézaro, unha viaxe polas covas dos agochados no Monte Pindo (Parte 1).
• Ézaro, unha viaxe polas covas dos agochados no Monte Pindo (Parte 0).
• Da Raínha Lupa á Cova da Xoana, pasando por Duio, con Pepe do Fieiro.
• Os muíños do Monte do Pindo, por Modesto García Quintáns.

OUTROS ARTIGOS NO "MODESTO PATRIMONIO”

• A Capela de San Marcos do Hospital
• As pozas do Carboal de Buxantes
• Dumbría, Territorio VAKNER
• O Topónimo da parroquia “Buxantes"
• Os muíños do Rego de Quenxe en Corcubión
• O Cruceiro de Rebordelo (Salgueiros de Dumbría)
• A Capela do Torrado na igrexa de Buxantes
• Monumentos megalíticos en Dumbría
• Lugar de Figueroa de Buxantes.
• Historia dos lugares da parroquia de Buxantes.
• Buxantes. Recordando os tempos pasados
• A Devesa do Anllares (Arcos)
• As cancelas do lugar do Ézaro. De mediados do 1800 aos finais do 1900
• O río Castro nas imaxes de satélite modernas
• Penas Sacras polo territorio de Dumbría.
• O Marco do Couto e O Vakner no concello de Dumbría.
• A primitiva capela de San Antoniño de Brens.
• O Calendario dos artegos.
• A pedra do Encanto de Olveiroa.
• Os muíños fariñeiros en Dumbría.
• O Cruceiro do Alto de Gures.
• Muíños Hidráulicos no Concello de Cee.
• Modesto García Quintáns debulla a historia da Casa da Vacariza, que entra na lista vermella do Patrimonio.
• Ano 1902: Consternación na comarca de Fisterra ante a catástrofe no Ézaro.
• Modesto García Quintáns debulla a historia da Casa da Vacariza, que entra na lista vermella do Patrimonio.
• O Modesto Patrimonio: O Cruceiro de Rebordelo,
• Demografía no Concello de Dumbría.
• A Bandeira do Concello de Dumbría.
• A fervenza de Miñóns de Buxantes.
• A Central Hidroeléctrica de Buxán de Dumbría.
• O escudo de Dumbría.
• Os Pasales, a barreira natural do paso sobre o Río Xallas.
• A Casa da Pedra do Ézaro.
• O muíño fariñeiro máis antigo documentado no Concello de Dumbría.
• Memoria histórica lingüística (toponímia) e etnografía do Concello de Dumbría.
• O Cura Rioboo de Berdeogas.
• O Balcón da Costa da Morte.
• As antigas cancelas e e corredoiras de Dumbría
• O Hórreo na Comarca de Fisterra.
• A hidrografía no concello de Dumbría.
• A Ferigresía de Refoxos.
• A Ruta de Pallares.
• Muíños do Río da Lagarteira (II).
• Muíños do Río da Lagarteira (I).
• Un paseo á Ermida das Neves de Buxantes.
• O caserío dO Cotelo de Olveira.
• O Cemiterio de Buxantes.
• A Santiña de Trasufre.
• O Castro de Alvarellos de Berdeogas.
• Lugas de Castrelo, Colúns.
• A Capela de San Marcos do Logos.
• Os muíños do Rego de Quenxe.
• Por que lle chaman as Caldeiras do Castro?:
• Semellanza dos nosos muíños fariñeiros cos canarios.
• Os muíños da nosa comarca.
• Recordando o día máis angustioso de Xesús.
• As varas: As antigas unidades de medida.
• Recordando algo da historia da parroquia de Berdeogas.
• A hidrocentral “Electra del Jallas”.
• O 50 aniversario do Encoro da Fervenza.
• A igrexa parroquial de Dumbría.
• Un Modesto repaso aos costumes avespa velutina.
• O piñeiro-marco entre Cee e Corcubión.
• A escola de Dumbría.
• Reparación do piso e do teito da Igrexa de Buxantes.
• O Dolmen da Pedra da Arca.
• A Cabana da palla do millo.
• Apañar o mato en primavera.
• A Ponte de Canelas en Dumbría.
• O arado de madeira ou tamén chamado romano.
• O Cruceiro pantasma do Monte de Olveira.
• Memoria Histórica de Buxantes – Muíño da Fonte Santa.
• O Castro de Castromiñán.
• O lugar de Quenxe.
• A Igrexa Parroquial de Buxantes.
• A Igrexa Parroquial da Ameixenda.
• O Bico do Santo en Carnota.