O Modesto Patrimonio: O escudo de Dumbría
A Lei 5/1997 no seu artígo 258 dí que os municipios e entidades locais de Galicia poderán adoptar como símbolos os escudos heráldicos e a bandeira tendo que pasar antes polo informe favorable da Comisión Heráldica de Galicia. Tal como me contaron, no concello de Dumbría comenzou a xestión no ano 1972, sendo alcalde Jesús Manuel Gómez Doval que iniciou os trámites para confeccionar o escudo municipal e maila bandeira. Contactaron con varios historiadores, entre eles Fermín Bouzas Brey que presentou un boceto ca cuncha dunha vieira de cor vermello sobre un fondo dourado. O investigador Benjamín de Prado Díaz basouse no nome "dumbría" que procedía de "umbría" polos grandes espazos arborados polo que propoñía un modelo con forma redonda e dentro unha árbore e unha chaira de terra simbolizando as terras fértiles cunha montaña de fondo. Estas ideas foron esquecidas ata que no ano 1985, sendo alcalde José Manuel Pequeño Castro, retomou de novo este traballo. Contactou con especialistas en Xeneología e Heráldica, entre eles Jaime Bugallo y Vela. Centrou este traballo na forma de vida e a historia pasada deste concello, predominando a agricultura, gandería e pesca e tamén na súa historia megalítica coa abundancia en restos arqueolóxicos como "mámoas". Preparou 17 bocetos, nalgún deles incluía una mazorca de millo, a flor da pataca ou unha vaca. O mar o representaba con ondas brancas e azuis e tamén o río Xallas na súa desembocadura en fervenza no Ézaro. De todos estos bocetos, a Comisión Heráldica de Galicia no ano 1987 acordou escoller o nº 4: " Un Escudo de ouro, con pao ondeado de azul, cargado de bastón ondeado en prata e bordadura de azul, con sete mámoas de ouro o timbre, coroa real pechada". Este escudo foi aprobado en pleno de Noviembre de 1988.
Se repasamos a historia deste concello, o que máis destacaba era o Camiño Real que unía Fisterra con Santiago, frecuentado pola carruaxe do correo, que máis tarde se transformaría no Camiño Xacobeo. Aínda que no estudio fala das sete mámoas de Olveira, penso que se refire as situadas en todo o traxecto do camiño dentro do territorio de Dumbría. Estas aínda as podemos identificar en todo o seu recorrido, que son:
- Mámoas de San Pedro Mártir (Necrópoles deterioradas pola repoboación)
- Mámoa A Portela do Lousado (Desparecida)
- Mámoa do Ferrañás (Deteriorada)
- Mámoa das Gatiñeiras (Deteriorada)
- Mámoa das Casas de Maias (Desaparecida)
- Mamóa do Lapedo (Necrópole deteriorada pola repoboación)
- Mámoa do Peón (Deteriorada, sosten un poste eléctrico)
- Mámoa de Lucín (Desaparecida)
Outros artigos no "Modesto Patrimonio"
- Os Pasales, a barreira natural do paso sobre o Río Xallas.
- A Casa da Pedra do Ézaro.
- O muíño fariñeiro máis antigo documentado no Concello de Dumbría.
- Memoria histórica lingüística (toponímia) e etnografía do Concello de Dumbría.
- O Cura Rioboo de Berdeogas.
- O Balcón da Costa da Morte.
- As antigas cancelas e e corredoiras de Dumbría
- O Hórreo na Comarca de Fisterra.
- A hidrografía no concello de Dumbría.
- A Ferigresía de Refoxos.
- A Ruta de Pallares.
- Muíños do Río da Lagarteira (II).
- Muíños do Río da Lagarteira (I).
- Un paseo á Ermida das Neves de Buxantes.
- O caserío dO Cotelo de Olveira.
- O Cemiterio de Buxantes.
- A Santiña de Trasufre.
- O Castro de Alvarellos de Berdeogas.
- Lugas de Castrelo, Colúns.
- A Capela de San Marcos do Logos.
- Os muíños do Rego de Quenxe.
- Por que lle chaman as Caldeiras do Castro?:
- Semellanza dos nosos muíños fariñeiros cos canarios.
- Os muíños da nosa comarca.
- Recordando o día máis angustioso de Xesús.
- As varas: As antigas unidades de medida.
- Recordando algo da historia da parroquia de Berdeogas.
- A hidrocentral “Electra del Jallas”.
- O 50 aniversario do Encoro da Fervenza.
- A igrexa parroquial de Dumbría.
- Un Modesto repaso aos costumes avespa velutina.
- O piñeiro-marco entre Cee e Corcubión.
- A escola de Dumbría.
- Reparación do piso e do teito da Igrexa de Buxantes.
- O Dolmen da Pedra da Arca.
- A Cabana da palla do millo.
- Apañar o mato en primavera.
- A Ponte de Canelas en Dumbría.
- O arado de madeira ou tamén chamado romano.
- O Cruceiro pantasma do Monte de Olveira.
- Memoria Histórica de Buxantes – Muíño da Fonte Santa.
- O Castro de Castromiñán.
- O lugar de Quenxe.
- A Igrexa Parroquial de Buxantes.
- A Igrexa Parroquial da Ameixenda.
- O Bico do Santo en Carnota.
Patrimonio Pindexo
- O Modesto Patrimonio: <Subida ó Pico de Peñafiel do Monte do Pindo.
- O Modesto Patrimonio: <A toponimia do Monte do Pindo.
- O Modesto Patrimonio: O topónimo: O Pindo ou Monte Pindo?.
- O Modesto Patrimonio: Explorando a toponimia dos camiños do Monte do Pindo.
- O Modesto Patrimonio: A Cabana das Chozas, outra Caverna dos refuxiados no Pindo.
- O Modesto Patrimonio: A Furna do Río da Barco.
- O Modesto Patrimonio: Fonte Mateo e A Cova dos Morcegos no Monte do Pindo.
- O Modesto Patrimonio: A Cova da Pendente do Monte Pindo.
- O Modesto Patrimonio: Os muíños do Monte do Pindo.
- Con Pepe do Fieiro redescubrindo os tesouros do Monte Pindo.
- Pepe do Fieiro: “Dicían os nosos vellos…”.
- Ézaro, unha viaxe polas covas dos agochados no Monte Pindo (Parte 1).
- Ézaro, unha viaxe polas covas dos agochados no Monte Pindo (Parte 0).
- Da Raínha Lupa á Cova da Xoana, pasando por Duio, con Pepe do Fieiro.
- Os muíños do Monte do Pindo, por Modesto García Quintáns.