Venres. 29.03.2024
El tiempo
Lola Rontano
12:03
03/06/21

Romanza da A6. Páxinas da España baleirada

Drunten im Tale
Flüstert der Wind
Von jenen Tagen,
Die nicht mehr sind.
Längst schon vergangen,
Lang schon zu End
Ist diese Romanze,
Die niemand kennt.

(Esther & Ari Ofarim, Die Ofarim-Story)

Romanza da A6. Páxinas da España baleirada

Atraídas polo seu campanario en espadana, coroado por un niño de cegoña, saimos da autovía en Pobladura del Valle, no límite da provincia de Zamora. O val do río Órbigo, coa súa vexetación e arborado exuberantes, é como unha illa de verdor na metade deste horizonte que foxe até perderse de vista. 

Ás tres da tarde, o sol descarga a súa metralla sobre as grandes extensións marelas e verdes nas que se derramou unha sangría de mapoulas. É o último sábado de maio. Precisamos un pouquiño de frescor e sombra. Na estrada nacional, un hostal chamado “Las Nieves”, unha construción abandonada, resulta case unha incongruencia. A continuación, integradas en outeiros marróns, poden verse unhas covas que albergan vivendas e adegas. As chemineas asoman coma se fosen montículos. 

-Parecen poboados prehistóricos -comenta Lady Chorima- ou unha aldea de gnomos. Faise raro ver Peugeots e Toyotas aparcados nas portas. 

Nada máis entrar no pobo, observamos unha terraza ocupada por xente de paso e un cartel que anuncia unha das atraccións etnográficas do lugar: o museo de Whisky Vafer. 

-Whisky, aquí? -pregunto, intrigada. 

-Pois si -responde Chori, consultado o seu móbil-, segundo a Wiki, trátase dun bar con 2500 botellas en exposición. Queres ir?

-Nin farta de viño! 

-Pois a seguinte atracción aínda é máis curiosa... Neste curruncho, a máis de trescentos quilómetros do mar, hai un museo naval! É un museo de maquetas, vale, pero conta coa segunda maqueta máis grande do mundo, a do acoirazado « Hood». Teño fame -conclúe.

Avanzo pola Avenida de Madrid, xiro cara á igrexa e un pouco máis aló atopo unha explanada, como un rodo de grama, sombreada por varias árbores, cun palco ao fondo: a “Plaza del Parque”. Aparco á sombra dun piñeiro. Este parque solitario, concorrido só polo cuco, as pombas e bandadas de andoriñas e gorrións, é o sitio perfecto para comerse o bocadillo. Hai bancos, randeeiras e un tobogán que conviven con balancíns e carruseis dos anos oitenta. Esta sinfonía de paxaros pertúrbase de cando en vez polo ruído dalgún coche ou auto-caravana. 

-Onde está a xente? -pregunto entre petiscos-. Por que a maioría das casas parecen baleiras? 

-Segundo o último censo oficial viven aquí 168 homes e 170 mulleres -responde Bixby. 

-E os nenos? -pregunta Chori-. De onde saíu a idea dunha “Praza do Parque”? 

Pero Bixby aturúlase coas respostas.

-Interésame o tema -comenta Chori- porque no ensaio de Thoreau que estou lendo… Éste que ves -di sacando un libriño cunha foto na portada onde se ven uns troncos de araucarias. 

É Camiñando, unha tradución galega de Elva Souto editada por Axóuxere. 

-No prólogo, Pablo Seoane di así -e comeza a ler-: “o parque é a mala conciencia cidadá, conmemoración e pantasma da selva lembrada ou presentida, residencia de ionquis, aluados e suxeitos atravesados por unha pulsión erótica lesiva ou suicida, territorio tamén de nenos que xogan xeralmente ao fútbol ou a matarse baixo a mirada metálica dos pais da patria, quen, á súa vez, por fin cumpren co seu elevado destino de latrina e pombal.” 

-Tal cal -comento escachando da risa-. Así lembro eu os parques dos oitenta.

-Segundo o propio Thoreau -continúa ela-, unha cidade sobrevive polos bosques e campos que a rodean. E deberiamos considerarnos, máis que membros da sociedade, unha parte integrante da natureza. 

-En pobos deste tamaño parece algo máis que obvio. 

-Os parques infantís -intervén Bixby-, importáronse dos EEUU a principios do século XX. O presidente Roosevelt aprobou as primeiras disposicións para crear un espazo de xogo seguro á infancia, fóra das rúas. 

E segue dando datos até que a cortamos.

-Os parques son como unha parte do desenvolvemento urbano -comenta Chori- que nos núcleos pequenos ás veces non chega a completarse. 

-Chori -susurro-, a túa I.A espíanos. 

-Abofé! Éche entrometida. Vou silenciar o micrófono.

-Non pode ser!

Ao rematar o bocadillo, achegámonos a ver as cegoñas. A igrexa está pechada. Aínda que reformada, non presenta moi bo estado. Alguén escribiu nun dos muros: “Deus existe?”. No Google Maps atopamos un comentario sobre o seu magnífico retablo do S. XVII. Disque hai 65 anos decidiron tirar o corpo central, só se salvou a ábsida e a espadana. No tellado séntese o chocar do pico das cegoñas. 

-Mira -comenta Chori alzando unha pluma negra e longa-, é tan elegante como a súa propietaria. Vai ser o meu recordo da visita -di levantado a cabeza cara os pináculos, desde onde nos observan. 

Espana vaciada por Lady Chorima 2Fronte á igrexa está o Concello, un edificio novo e banal, ao seu ao redor hai un conxunto de vivendas baixas, entre elas unha moi ampla, de dous pisos, en cuxa fachada colgaron o cartel de Praza Maior: as nubes cóanse polo van das xanelas e o tellado inexistente. Saudamos a un aldeán que acaba de saír da casa veciña, un octoxenario coa cara cuarteada, delgado e de aspecto áxil. Leva un chapeu e unha mochila. O veciño, no canto de devolver o saúdo, afástase rosmando por unha rúa que morre no val. 

Despois de facer un par de fotos, volvemos ao coche, neste tramo da viaxe imos escoitando The Ofarim-Story, de Esther e Abi Ofarim: saimos de Pobladura cantaruxando “ Dirty Old Town” mentres tomo cara á Torre do Valle, na dirección contraria. 

-Por razóns familiares -explico-, interésanme todos os pobos que levan “Torre” no nome.

-Xa, se total queda ao lado -responde ela despreocupada.

Espana vaciada por Lady Chorima

Nesta viaxe de regreso marcaremos un novo récord: 13 horas de viaxe entre Madrid e a Costa da Morte. Cruzamos e abeiramos o “Arroyo del Reguero Grande del Valle”, cos seus sendeiros e hortas. Chorima observa os mastros e as aspas dos eólicos ao lonxe.

-Son como pantasmas da España baleirada -murmura. 

Nun plano máis curto levántanse os dous silos dunha fábrica de pensos. Benavente queda a unhas poucas torres de electricidade. Xunto aos sistemas de rego por pivote, eses cempés xigantes e metálicos, cada vez máis estacións solares e eólicas colonizan estas terras.

Na entrada á Torre del Valle volvemos atopar o aldeán. 

-Un pouquiño túzaro, o veciño.

-Eu faría o mesmo -declara Chori-. Don’t you forget que somos fodechinchas!

Recíbennos as fachadas de adobe de antigas casas decrépitas e de casas vulgares, quizá baleiras tamén. Detémonos ao pé da Nosa Señora de Alba da Asunción, unha igrexa co mesmo tipo de campanil ocupado polas cegoñas, aínda que esta parece pechada desde hai moito. Subimos até a porta lateral cuberta de margaridas e mapoulas sobre fondo amarelo de gramíneas. O cemiterio anexo está rodeado dunha parede de ladrillo sen pintar. As tumbas, coas súas lápidas de mármore gris, recentes, contrastan co estado da igrexa. 

-Os veciños que enterran aquí a súa xente, crerán en Deus? -chanceo.

Lady Chorima encóllese de ombros. Avanzamos entre cardos de flores lilas para chegar até un atrio recuberto de herbas de manzanilla. A fachada de Alba da Asunción é refuxio de pombas e de paxaros. Sen pensalo, disparei sobre o espírito santo: verédelo nas fotos que acompañan esta nota. Fronte á porta principal medraron dúas árbores novas que ofrecen algo de sombra. 

-Unha, aínda que é atea, fica pensando que estaría ben salvar estes lugares -digo-. Aínda que fose por consideración ás aves que viven nelas. 

-Amebas! -responde ela-. Digo, hostia, amén!

¡Viva la feria, viva la plaza, viva la ilusión!
¡Vivan los cerros pintarrajeados de mi comarca, viva la canción, viva la ilusión!
¡Viva la vida y los amores de mi comarca…!

(Esther & Ari Ofarim, Die Ofarim-Story)

  • Lola Rontano: Artivista marciana e profesora de francés residente na terra galega desde 2003. 

Outros artigos de Lola Rontano en QPC

Comentarios