MOSTRA DO PATRIMONIO MATERIAL DA PARROQUIA DE BERDOIAS (XXI):
CONSTRUCIÓNS DE RELIXIOSIDADE:
ERMIDAS. CAPELAS, CRUCES, CRUCEIROS DA PARROQUIA DE BERDOIAS

Deixando á parte a Igrexa parroquial e o cruceiro do adro, ímos referirnos a algunhas daquelas sinxelas arquitecturas de finalidade relixiosa, tales como:

- A ERMIDA DE SANTA CRISTIÑA, en Sta. Cristiña, que se compón dunha pequena nave rectangular e unha capela maior de planta cadrada,. Ten unha fachada de esquema pentagonal e que remata nunha pequena espadana que alberga unha campá procedente, tal como constatou o camariñán Xosé Troiano, do vapor ingles Priam, que naufragou en. 1889 polas illas Sisargas. Esta pequena ermida, a carón dos montes do Faro e de Ogas, ten pretiño unha fonte milagreira, e o seu culto está vinculado ó mundo agrario. Precisamente, a caron do seu altar hai un oco con terra sagrada que, mediante a realización de determinado rito, é benéfica para os partos e para unhas boas crianazas.

 Ermida de Santa Cristiña

 Furna con Terra da fertilidade, a carón do altar da ermida

Fonte milagreira de Sta. Cristiña

Detalle da campá da ermida

- A CAPELA DE SAN ROQUE E O CRUCEIRO, en Boallo, son dúas pequenas arquitecturas, hoxe en estado ruínoso e de abandono, vinculadas ao pazo de Boallo, construído a mediados do século XVII. Da capeliña tan só quedan as paredes. Do cruceiro, unha plataforma escalonada de catro banzos,sobre o que se conserva só o varal: cuadrangular na súa parte baixa, e cilíndrico e acanalado no resto onde hai esculpida unha figura non identificada. Cabe a posibilidade de que a imaxe represente a do bispo San Ildefonso ou mesmo a de San Martiño, xa que calquera dos dous teñen nomes que aparecen na liñaxe desta casa dos Lema de Berdoias.

Capela de San Roque e Cruceiro, en Boallo

Varal do cruceiro do pazo de Boallo

- AS CRUCES DE PEDRA DO FRADE: unha delas, coa plataforma dun penedo natural, ten como lenda asociada a dun monxe devorado por lobos neste lugar, cando ía de camiño polo monte cara o mosteiro de Moraime. A outra das cruces, está situada nunha encrucillada en pleno lugar de Pedra do Frade.

Cruz da Pedra do Frade

Cruz no lugar da Pedra do Frade

- A CRUZ DE GRIXOA, coñecida como a Cruz do Varelo, á saída do lugar de Grixoa, no inicio do camiño que conducía ata a vella igrexa parroquial, hoxe desaparecida, e que ata o século XVII estaba en Grixoa (precisamente o nome de Grixoa vén de “igrexa”).

Cruz de Grixoa ou do Varelo, en Grixoa

Cruz de desgraza, nunha parede, camiño de Sta. Cristiña.

TESOUROS DE BERDOIAS

• Tesouros de Berdoias (XX): Igrexa Parroquial de Berdoias e o Cruceiro do Adro (I).
• Tesouros de Berdoias (XIX): Fontes, Pozos, Lavadoiros, Vertedeiros….
• Tesouros de Berdoias (XVIII): O Curro de Santa Cristiña.
• Tesouros de Berdoias (XVII): Os Pombais.
• Tesouros de Berdoias (XVI): Alvarizas.
• Tesouros de Berdoias (XV): As Lacenas de abellas (e II).
• Tesouros de Berdoias (XIV): As lacenas de abellas.
• Tesouros de Berdoias (XIII): Cabazos vellos, cabazos novos. Cabazos pequenos, cabazos longos….
• Tesouros de Berdoias (XII): Os 99 cabazos da parroquia (I).
• Tesouros de Berdoias (XI): Dous fornos na propia casa-vivenda.
• Tesouros de Berdoias (X): Fornos Grandes - Fornos Pequenos.
• Tesouros de Berdoias (IX): Os Fornos:
• Tesouros de Berdoias (VIII): Os Muíños.
• Tesouros da Parroquia de Berdoias (VII): Unha parroquia de 35 Eiras.
• Tesouros da Parroquia de Berdoias (VI): A Eira do Farruquiño no lugar de Boallo.
• Tesouros da Parroquia de Berdoias (V): A Eira do Carmelo.
• Tesouros da Parroquia de Berdoias (IV): A Eira do Buxán, en Santa Cristiña.
• Tesouros da Parroquia de Berdoias (III): A Eira de Rúa e a Eira da Gaia.
• Tesouros da Parroquia de Berdoias (II): A Eira do Sores, en Romar..
• Tesouros da Parroquia de Berdoias (I): A Eira da Rata