Os nosos concellos están obrigados a cumprir con tres regras fiscais: estabilidade orzamentaria, regra de gasto e límite de débeda. A súa orixe fundaméntase no obxectivo de permitir á política monetaria europea cumprir co seu papel estabilizador. 

Pero a vixente situación económica, derivada da crise da Covid-19 e da guerra de Ucraína, puxo no centro do debate a necesidade de establecer novos criterios de sustentabilidade das contas públicas e a adaptación das actuais regras fiscais a esta transformada realidade.

Porque os obxectivos de débeda e déficit público fixados no 60% e 3% do Produto Interior Bruto (PIB) respectivamente, establecéronse no contexto da firma do Tratado de Maastricht, fai tres décadas, cando o nivel de débeda (excepto Bélxica, Italia e Grecia) mantíñase en rangos que oscilaban entre o 62% e 77% do PIB e onde a maioría dos países europeos rexistraban déficits iguais ou inferiores ao 3% do PIB. 

Nada que ver coa situación actual, na que os países da zona euro pecharon o ano 2021 cunha débeda pública do 95,6% do PIB (11,72 billóns de euros) e cun déficit orzamentario do 5,1% do PIB, o que equivale a 625.709 millóns de euros.

E isto é así, porque aos efectos negativos herdados da pandemia (forte contracción da demanda interna privada, caída da recadación, aumento de gastos en sanidade, por expedientes de regulación temporal de emprego, cesamento de autónomos e ingreso mínimo vital, entre outros), únese a alza xeneralizada de prezos, o aumento de tipos de interese e a incertidume provocada polo mencionado conflito bélico, que esixen mellorar a prudencia fiscal para garantir a sustentabilidade das finanzas públicas. 

Pero, está claro tamén que non ten sentido sacralizar estes límites cuantitativos expresados en porcentaxes numéricas e instituidos nos tratados europeos, sobre todo considerando a vixente conxuntura económica. Porque, as regras fiscais son útiles para alcanzar unha maior solvencia, transparencia e previsión en materia orzamentaria ao limitar a discrecionalidade no gasto e endebedamento públicos, pero son o instrumento, a ferramenta, non o obxectivo para conseguir. Por iso é polo que a procura de normas fiscais actualizadas, máis comprensibles e fáciles de aplicar constitúa a base do argumento dos que defendemos a súa revisión.

Con todo, para 2023 manterase a suspensión destas regras, polo que os nosos concellos non terán que cumprir cunha serie de esixencias que xa foron expostas nesta sección (Suspensión das regras fiscais, 15 de outubro de 2020), e das que novamente destacamos o feito de que se permite utilizar o remanente líquido de tesourería libremente.

Un amplo sector doutrinal defende a modificación das regras fiscais, antes de que volvan a activarse, porque se trata dunha cuestión inaprazable. Non podo estar máis de acordo.
 

• Domingo Guerra ([email protected]). Economista. Especialista en economía pública e política económica pola USC.

OUTROS ARTIGOS SOBRE ECONOMÍA MUNICIPAL DE DOMINGO GUERRA

• POS + 2022.
• A Ciberseguridade.
• Estado de rendión de contas.
• Auditoría pública fronte ao fraude e a corrupción.
• Retribucións da alcaldía.
• Un maná que debemos aproveitar.
• Vacacións: non toca escribir sobre economía municipal/a>.
• Fiscalización operativa. Xa é hora.
• A morte do orzamento.
• Despois de xaneiro.
• Momento para o consenso e transparencia.
• Suspensión de regras fiscais.
• A detección de riscos na prevención da corrupción .
• Navegando na «chalana».
• As previsións do FMI
• Fraxilidade económica
• 2020, unha nova década
• Comezar de cero
• Arqueo e inventario.
• A factura electoral.
• Volver a votar.
• Autonomía fiscal.
• Auditores privados nas intervencións municipais.
• Cartos e máis cartos en bancos sen rendibilidade.
• Debemos tributar máis?.
• A Tesourería Municipal.
• Cos deberes feitos.
• Perdemos poboación.
• A conta (413) «Acredores por operacións pendentes de aplicar ao presuposto».