O Berrón (1987-1991) no Dicionario da Literatura Galega

QPC, sempre atento ás novidades culturais, informaba estes días de que o Departamento de Cultura do Concello de Fisterra vén de dispoñibilizar para a veciñanza no fondo local unha colección da revista O Berrón, que se editou entre os anos 1987 e 1991.
Cara ao remate da década dos noventa traballei como bolseiro de investigación (rematada a carreira de Filoloxía Galego-Portuguesa) no proxecto do Dicionario da Literatura Galega, que publicou Galaxia, coa coordinación da crítica e profesora de Literatura Galega na USC Dolores Vilavedra, onde tiven a honra de ser un dos redactores que elaborou as fichas dos volumes II. Publicacións periódicas (1997) e III. Obras (2000).
No primeiro volume o artigo sobre O Berrón é da miña autoría, aínda que por decisión editorial as fichas non van asinadas polo autor da entrada de xeito que cada quen puidese responsabilizarse do texto que se publicou. Naquela altura puiden consultar a colección completa grazas á xenerosidade do escritor fisterrán Roberto Traba Velay e tamén, para os últimos números, do activista cultural noiés Severiano Pérez Suárez que daquela rexentaba a desaparecida libraría Nerios en Corcubión.
Velaquí a miña achega descritiva que se publicou no Dicionario da Literatura Galega:
O BERRÓN
“Boletín informativo e cultural do Centro Cultural e Recreativo de Fisterra” era o subtítulo inicial desta publicación que nace o 28 de outubro de 1987 e desaparece en abril de 1991, no seu noveno número. No terceiro levaba como subtítulo “Periódico mensual do Centro Cultural e Recreativo do Casino de Fisterra”, periodicidade que nunca se cumprirá polo que pasará a chamarse “periódico máis ou menos mensual”, ata que finalmente se converte, desde o sexto número, en “Revista independiente”. Oscilaba entre as vinte e as vinte e oito páxinas, nun principio sen anuncios e despois con publicidade local. Sempre estivo dirixida por Roberto Traba Velay, coa colaboración en dous números especiais de Severiano Pérez Suárez. Trátase dunha publicación, bilingüe, que informa sobre as novas que ocorren na zona de Fisterra. A redacción utiliza o humor e o sarcasmo con frecuencia, tanto nos debuxos coma nos comentarios. Nas súas paxinas adoitan incluír historia local, biografías ou entrevistas a persoeiros da vila, crítica literaria e moitos textos poéticos. Así, reproducen poemas de Celso Emilio Ferreiro ou Curros Enríquez e publican autores da comarca como o propio director, ben co seu nome ou ben como Guillermo do Facho, Manuel Martínez*, Miro Villar e Teresa Arán Trillo, ademais de recoller unha versión en galego do “Poema ecolóxico” do Xefe Seattle. O interese literario da revista complétase con prosas en galego que asinan Benxamín Trillo, Ángel López Canosa e Manolo de Antonia, que escribe sobre “Castelao na Arxentina”.
- PS.*: Manuel Martínez non era outro que o poeta fisterrán Francisco Manuel López Martínez, quen moi pouco tempo despois ía usar sempre o nome literario de Alexandre Nerium.
- Miro Villar, en Teoría da Literatura e Literatura Comparada, é profesor de lingua e literatura galegas, ademais de poeta, narrador, tradutor e crítico literario en diversas revistas e publicacións periódicas. Autor do blog As crebas.
Novas relacionadas
Outros artigos de Miro Villar en QPC
- A Costa da Morte na obra de Florencio Delgado Gurriarán.
- Darío Xohán Cabana esquecido en Corcubión?.
- Boletín de la Sociedad Cultural y Agraria del Distrito de Mugía (Buenos Aires, 1923-1934), cabeceira da prensa costeira dixitalizada no Repertorio da Emigración Galega
- A potencia simbólica do topónimo Fisterra
- "Kurkuilua modu minorrean", "Buguina en modo menor", poema de Miren Agur Meabe en Ara do mar. Poesía a Fisterra, que compilou Alexandre Nerium.
- Unha tradución de Antón Zapata García na revista Ressorgiment (1936).
- Os irrefutables argumentos de Xosé María Lema en Pola nosa lingua. Unha década de artigos en defensa do galego (2009-2019).
- «Cidades neón», un poema manuscrito de Xela Arias na revista Carnota.
- O poeta laxés Antón Zapata García «prófugo» da xustiza española.
- Os poemas a Castelao do laxés Antón Zapata García e do muxián Xervasio Paz Lestón.
- Aramados: "os meus nove meses polos campos de concentración de Francia". Manuel García Gerpe.
- Unha nova achega sobre os presos da Costa da Morte no «Fuerte de Ezkaba» na posguerra.
- Contra vento, maré e coronavirus. A Costa da Morte en Nova Ardentía, 12. Revista Galega de Cultura Marítima e Fluvial
- A presenza da Costa da Morte no volume “Os restos do franquismo en Galiza”
- Os poemas manuscritos da revista Carnota.
- A 35 anos da publicación da revista muxiá Decrúa (1985-1986).
- Fisterra e as fisterras na poesía de Luz Pozo Garza.
- Lugar de incendios, no terceiro cabodano do poeta Paco Souto.
- Bazarra, un topónimo singular do noso territorio.
- Lecturas costeiras: Antoloxía de Dombate
- Lecturas costeiras: Vagabundos, solitarios e sentimentais, de Rivadulla Corcón e ilustracións de Correa Corredoira.
- Castelao, Chateaubriand e a cidade corsaria de Sant-Maloù.
- Unha lectura da guía "O río do Porto, o río grande da Terra de Soneira", do SEMESCOM.
- O mecenado como mostra de amor á Terra: “Perfecto López. Un vimiancés na Galiza ideal”, de Xosé María Rei Lema.
- A depuración do maxisterio da Costa da Morte polas autoridades franquistas.
- As Illas Lobeiras en dous proxectos musicais da Costa da Morte.
- O Monte Corpiño, de Muxía, nun poema de Filomena Dato Muruais datado en 1894.
- A lembranza de trece homes da Costa da Morte nos campos de concentración nazis.
ARTIGOS DE MIRO VILLAR SOBRE LÓPEZ ABENTE
- No centenario da novela curta 'O diputado por Beiramar' (1919), de Gonzalo López Abente.
- A autopoética de Gonzalo López Abente na “Escolma de Poesía Galega IV. Os contemporáneos (1955)”, de Francisco Fernández del Riego.
- Fin do ano, un poema de Gonzalo López Abente.
- Manuel Rodríguez Louro «Marrolas», do Monte Pindo a Mauthausen.
- Miro Villar (Setembro 2020): No centenario da versión francesa de Philéas Lebesgue do poema «O carreteiro» de Gonzalo López Abente.
- Miro Villar (Xullo 2020): "Abalando", unha descoñecida autotradución castelá de Gonzalo López Abente.
- Miro Villar (Marzo 2020): A RAG celebra o 142 aniversario de López Abente compartindo varios poemas póstumos
- Miro Villar (Xullo 2019): Ana Varela Miño leva o VI Premio de Poesía Gonzalo López Abente
- Miro Villar (2019): Esta é noite de Nadal!, un poema de Gonzalo López Abente
- Miro Villa (2019): No centenario da novela curta 'O diputado por Beiramar' (1919), de Gonzalo López Abente
- Miro Villar (2017): Efémeride: No 139 aniversario do natalicio de Gonzalo López Abente.
- Miro Villar (2017: «O pino de Corcubión», un poema de Gonzalo López Abente.
- Miro Villar (2011): Unha viaxe pola metonimia galega a través da Bretemada de López Abente.