A taverna navegante

(Boceto-tributo para A Eira Bar, aos 40 anos de abrir as portas)

Eventos na Eira Bar de Ponteceso — Á esquerda a celebración do 40 aniversario da Eira Bar; á dereita, Miguel Mato Fondo recitando o seu último libro ao son da música de Serxio Moreira e Cecilia Burillo

A taverna navegante

23:04 16/09/22

Podería ser no comezo do outono cando entrei por vez primeira no Bar A Eira, á caída da tarde, e o local estaba ateigado de xente. Madurecían os acios na parrumeira do eirado, e as farolas acendidas matizaban a luz dourada dun serán que languidecía no solpor.

Acaso naquel momento Nick Cave cantaba Darker With the Day, e o ambiente semellaba tirado do guión dun filme ambientado nun espazo inconcreto, ao oeste dalgures. Anos despois, pregunteille a Javier Baneira, mentras servía un viño escuro como as uvas do emparrado, cal era a música do Bar, e non puido lembrar as dez mil bandas que pasaran, todos os temas que tocaran. -“Non somos quen de recoller os restos dun naufraxo”- dixo cunha voz entre lonxana e burlona.

Pasaron anos polo rodicio. Desde que abriu as portas, os días foronse escribindo como un livro, páxinas lidas e historias escoitadas, unha fiestra, un espazo interior, no que unha lectora ensimesmada pasara as horas atenta aos recordos do que xa non é senón luz esvaecida.

A taverna aloumiñaba as horas, deixándose ir no balbordo da noite, como quen toma o camiño de regreso e despois desaparece entre o nevoeiro e o río que dorme con rosmido de besta antiga. Moita xente pasou por aló, moitas noites temos falado con quen viñan polo Bar, paraban a meianoite, entraban e apousentaban en mesas ou entre os bocois.

Polas portas do Bar corrían os ventos do inverno e pola antiga estrada de Anllóns chegaba a amarga e acre respiración dos tremedais. Un xaneiro frío como a auga do xuncal, apareceron pola Eira, S. Melville e Kermith C. Un viña desde os coídos de Muxía e o outro camiñara a través dos areais e os malecóns desde Corme. A noite xuntounos sobre a ponte desde a que albiscaron unha última luzada verde e amarela que fechaba o día sobre a foz do río. Despois, abriron a porta do Bar e entraron silenciosos até sentar par de min.

Moitas veces temos falado das tabernas navegantes, aquelas que dicía Kermith C.,
-as tabernas cara ao mar navegan como arroaces; sempre van dar ao mar, teñen ese aquel. Tabernas de Malpica, de Camelle e da propia Muxia, vinas eu, moito tempo desque marcharan, en lugares do norde, como se arribaran dacabalo das vagas, dos arroaces, ou alguén lle sinalara onde ancorar. As mesmas! E vendo nas olladas un aquel de incerteza ou, ou reparando na ollada incrédula e algo chocalleira de Javier, sentenciou:
nalgunhas estaba o mesmo taverneiro
(e sinalou cara a el). Logo acrescentou:
-as tabernas navegan como motoras. terreiras e oscuras, deixan nos salseiros un vago recendo a viño, a augardente, a xurelo fritido ou lañado. levan mar adiante o son de gaitas, buguinas e acordeóns. por veces muxen como os bois nas cortes ou deixan ouvir entre os salseiros o canto do lobo e da avelaiona. hai xentes do mar que, ollando unha mancha oscura entre a brétema, teñen o don de adiviñar que a sombra é unha taverna navegante, e de onde vén, pola música e o recendo-

Pensaredes que non sou máis do que unha voz que xa ninguén escoita. Unha voz por veces só memoria, mais a través dela danse a coñecer outras voces, como se chegaran confusas entre a néboa. No lume aceso da lareira medraban os contos e as cantigas. En tardes solitarias, sentado acarón, lin os relatos dos vellos narradores e escrebin novos poemas que despois lía a toda a clientela.

S. Melville dixo que n´ A Eira comezaban e remataban todos os camiños, así que calquera. seguindo aquel que levaba, chegaría ás súas portas pintadas de vermello e ornadas con baladas escritas en letras douradas. Eu resposteille que habia voces que ouviran falar d´ A Eira nos camiños de Ploumanech e Carnac, onde as antas nas noites quentes comezan a andar cara ás fontes para amatar aquela sede de pedra que as gasta e debilita como area.
Daquela falou Kermith C, que levaba no seu nome o aquel de home libre. Tamén el, cando o mar acougaba nos coídos, ouvía voces que laiaban.

-Parece como se quixeran procurar os días pasados cos vellos amigos, mais sentin o triste aquel de que, embora deran con eles, non os habían recoñecer, pois que aqueles días marcharan con eles para sempre.-

Achegouse Javier Baneira cunha garrafa de viño. Preguntou, como adoitaba cando era o caso de conversas fondas.
- Outro gholpiño?. e sen agardar ningunha resposta inútil, encheu os copos, gardando despois un cómplice silencio. Despois ficamos calados un bon anaco. Os catro. A xente no bar conxelouse como un retrato antigo. Apagaronse un bocado as conversas e a música.

Nas tabernas do fin do mundo cantabamos como antigos mariñeiros, e desde Corme e Muxía deica Cornwall e a baía de Leenakeel, aínda resoan en acordeóns e ocarinas, cancións oceánicas, e sobre un fondo de trinquetes e masteleiros dous bardos fan que lembremos baladas doutro tempo.