No centenario de dous poemas de Gonzalo López Abente na Revista Portuguesa 'A Águia'

No centenario de dous poemas de Gonzalo Lóez Abente na Revista Portuguesa 'A Águia'

A Aguia 3 serie vol III 17-18 - Nov- Dez-1923

10:28 11/01/23

«De 1923 tamén é a súa primeira publicación nunha revista portuguesa, moi frecuentada polos autores galegos, trátase de A Águia, onde vai aparecer o seu poema “Iñoranza”, á que vai seguir “Como ti queiras”, poema publicado no núm. 6 da revista Tríptico de Coimbra».

Velaí a anotación que escribín no Limiar da Poesía Completa de Gonzalo López Abente que se publicou en 2013, hai unha década, na colección Opera Omnia das edicións Espiral Maior, selo dirixido polo poeta Miguel Anxo Fernán-Vello, unha compilación realizada por encomenda dos meus compañeiros da extinta Fundación Gonzalo López Abente.

Nesa altura a revista A Águia non estaba dixitalizada e era a referencia que eu manexaba. Porén desde hai un tempo pódense consultar libremente a totalidade dos números desta lonxeva publicación literaria (nesta ligazón), por iniciativa do Seminário Livre de Histórias das Ideias da Universidade Nova de Lisboa, e cando abrín o número no que colaborou o poeta muxián a sorpresa foi maiúscula pois ademais do soneto «Iñoranza», na páxina 40 e do que xa tiña noticia, tamén se incluía outro soneto intitulado «Despida», na anterior páxina 39, tal e como testemuñan as imaxes que acompañan este artigo, onde tamén se pode observar a gralla na sinatura dos poemas que aparece como Gonçalez Abente. O poeta muxián Gonzalo López Abente incluíu estes dous poemas no seu sonetario D'Outono (A Coruña: Editorial Ronsel, 1924).

A Águia. Revista bimensal de literatura, arte, sciência, filosofia e crítica social, aínda que despois tamén tivo periodicidade mensal e ás veces irregular, publicouse no Porto, entre 1910 e 1932, como órgano do movemento cultural e literario autodenominado a Renascença Portuguesa. Nas súas páxinas colaboraron varios escritores galegos do momento e cando o fai Gonzalo López Abente, no número dobre 17-18 (Novembro e Dezembro de 1923), estaba dirixida por Leonardo Coimbra e António Carneiro. Co primeiro, filósofo de prestixio, o poeta muxián debeu manter algunha correspondencia epistolar (da que non se conserva testemuño, aínda que si a temos do portugués con Risco, conservada na Fundación Vicente Risco) e froito desa amizade é que no citado libro D'Outono o soneto intitulado «Rosalía» leva a dedicatoria: A Leonardo Coimbra.

Velaquí os dous poemas no libro D'Outono, para compararmos cos versos publicados na revista. Entre as dúas versións non hai apenas mudanzas lingüísticas, en «Despida» uns acentos e en «Iñoranza» a máis salientable é mágua e d'agua na revista por mágoa e d'ágoa no libro.

DESPIDA

Muller xentil, arrescendente rosa,
botón de fror, ensoño feiticeiro;
raiola vesperal d'outo luceiro,
e linfa da fontela rumorosa.
Fada resprandecente, linda diosa,
derrubeime âs tuas prantas prisioeiro
en busca do feitizo derradeiro
a que aspira a nosa alma desexosa.
E cando as miñas mans fono tirando
das galas en que estabas envolvida,
e foron os meus ollos contemprando
a miseria da carne corrompida,
mudo de pena e de dolor tremando,
vin a verdade diante min despida.

IÑORANZA

Amada miña, câl de frol galana
arrescendín o teu prefume soave;
a ti apreixado en ilusoria nave
o mar crucei da xuventú louzana.
Do teu amor na fonte soberana
bebín devoto, repousado e grave;
voiéi no ensoño, como voia unh'ave
no azul imenso da rexión lonxana...
I-hoxe, adourada, cando volvo a verche
entendo que non puiden conocerche,
i-esta iñoranza no meu peito é mágoa,
por que ês pra min, linda muller que abrazo,
coma un microbio n-unha pinga d'ágoa
ou unha estrela no infinito espazo.

Miro Villar, en Teoría da Literatura e Literatura Comparada, é profesor de lingua e literatura galegas, ademais de poeta, narrador, tradutor e crítico literario en diversas revistas e publicacións periódicas. Autor do blog As crebas.