As terrazas de Camariñas

Foto historica xente en barco — Domi e Mariano

09:28 26/07/23

Non é doado ir de terrazas na provincia da Coruña, menos aínda na Costa da Morte. Afírmao unha murciana que atura mal a viruxe, a máis mínima brisa xa me estremece a pel. Con todo hai excepcións, a vila de Camariñas, sen ir máis lonxe. Neste lugar ademais, aconteceume algo extraordinario en 2008, en presencia da miña nai. O que pasou foi algo incrible que non comprendín mentres estaba a suceder. Di o escritor santafesino Juan José Saer que nunca sabemos cando estamos en realidade vivindo o esencial das nosas vidas. Creo que non lle falta razón. Santa Fe, por certo, é a única provincia da Arxentina onde é obrigatorio circular polas estradas cun sudario no vehículo ou saba para amortallar, en caso de morte por accidente.

Miña nai e mais eu acababamos de volver do faro Vilán, arrepiadas polos refachos de vento que nos recibiron ao chegar alí. Un nordés furioso abaleaba o coche no aparcadoiro, pegado ao acantilado, empurraba con violencia ao saír del. Tivemos que abreviar a visita, volvemos á vila e sentamos ao abeiro dunha terraza para xantar. Estabamos soas, era un día solleiro de setembro, a ría estaba en calma e no porto, a tona da auga reverberaba como mica. Pedimos unhas luras e algo máis para picar, recordo que estabamos a comentar a forma de preparalas cando vimos chegar un autobús turístico. O vehículo parou diante da nosa terraza uns segundos e recuou para estacionar. Aos poucos apareceu un fato de turistas do Imserso. Chamounos a atención porque viñan falando entre eles cun acento familiar, aínda que non fomos capaces de adiviñar de onde exactamente. Algúns saudaban ao pasar, a maioría baixaba mirando o porto escintilante. Aproveitei para animar a miña nai a que se apuntase a esas viaxes, ela sempre retrucaba que non “lle aguantaban os xeonllos para baixar dun autobús”. En verdade, para ela xa non era o medio de transporte ideal. Acudira a un par de excursións dun día con destino a Benidorm onde, ademais de ofrecer o xantar e espectáculos con vedettes rancias, trataban de vender á terceira idade sofás, tixolas, mantas e cousas así.

Estabamos falando disto cando vin aparecer un home que viña de último. De feito, o primeiro que vin del foi a súa man, apoiada no respaldo dunha cadeira, concretamente o seu pulso, onde levaba un reloxo Omega exactamente igual ao do meu pai. Un reloxo que herdou o seu neto primoxénito, trece anos atrás. Foi un intre en que quedamos en suspenso, a miña nai e mais eu, mirando para un home que tiña a talla e a feitura do meu pai. Viña endomingado: o pantalón coa raia marcada, unha camisa impecable de manga curta, mesmo levaba un sombreiro como os que usaba el! Miña nai calou. Eu tamén. Era un tipo alto, recio, cun pouco de barriga, os antebrazos e as mans curtidos polo sol. Non lle puidemos ver os ollos porque levaba postas unhas gafas negras. Pensei que serían verdes como os del. Viña só e camiñaba a modo, con traballo, tal e como se movía o meu pai. Mirei a miña nai e volvín a vista cara a aquel home, que tamén nos miraba.

- Bo proveito –saudou con corrección.

Exactamente como tivera feito meu pai.

- Grazas, boa tarde –contestamos nós.

Quen era aquel home? Ía no grupo do Imserso? Pararan para xantar nalgún dos restaurantes do paseo? Cando desapareceu do rectángulo da terraza, como nunha pantalla de cinema, miña nai e máis eu intercambiamos unha mirada de abraio.

- É cuspidiño a papá -murmurei.

- Si que é.

- O tipo, o sombreiro, o reloxo! Todo! Por que non vas onda el?

Miña nai baixou a vista ao prato.

- Anda, non digas parvadas!

O meu pai morrera en 1995, tras longos meses de hospitalización que deixaron a miña nai esmagada. Non volveu ter outra relación. Con todo, ela aínda viviu até os 86 anos e veu varias veces comigo a Galicia. Moito lle gustaban as viaxes, a maxia e a exuberancia desta terra, as hortensias, o granito, estas fontes das que mana auga fresca e “sen billa”, sempre a disposición de quen se achega a beber delas, as praias da Costa da Morte, a cidade da Coruña, Compostela...

Aquela tarde marchamos da vila pensando nese home e no grupo aquel que falaba con acento do sur. Non os volvemos ver, claro. Agora, moito máis tarde, lembro con emoción este episodio, ese encaixe de bolillos que combinou o destino para xuntarnos alí os tres, miña nai, “meu pai” e máis eu... Nin en Águilas nin en Tabarca ou Mazarrón, senón nunha terraza de Camariñas, nas antípodas de Murcia! Penso nas cousas máxicas que acontecen nestes portos de mar tan afeitos aos naufraxios, ás traxedias e ás milagres.

Hoxe, cando regreso a Camariñas, gústame sentar nas terrazas e mirar para a xente, se cadra esperando, o día menos pensado, velos aparecer polo paseo, familiares e afectos que foron “para o fondo”, algúns antes de tempo. Hai que manter os ollos abertos porque nunca sabemos cando estamos en realidade vivindo.