Modesto patrimonio: As cancelas do lugar do Ézaro. De mediados do 1800 aos finais do 1900

Vista Aerea Lugar do Ezaro — Vista aérea do lugar do Ézaro

09:31 06/04/24

As cancelas eran atrancos de madeira que interrumpían o paso do gando ou das persoas polos camiños públicos. Case sempre estaban nas corredoiras ou camiños de carro. No lugar do Ézaro non había moitas porque había poucos carros pero si abundaban os camiños temporeiros e os carreiros de a pé. Imos recordar algunhas. Saíndo da AC-550 á altura da actual farmacia había unha corredoira cara á casa do lugar Vello coñecida como Casa da Cancela.

Subindo, antes de chegar ao lugar había dúas a cada lado cos seus pasadoiros de subida ás leiras. No barrio da Laxe tamén había dúas: unha coñecida como Cancela da Garula e outra xunto á casa de Casilda coñecida como Portela da Agra de Arriba. No barrio do Río Rosa e pegada á casa de Veneranda estaba a cancela da Senra. No barrio do Santo e pegada á casa de Manolo do Santo estaba a cancela da Portela de Paizás.

Estas leiras minifundistas tiñan servidume por carreiros de a pé abonadas con algas transportadas en cestos na cabeza. Aos difuntos había que levalos ao cemiterio de Santa Uxía, distante uns 2,8 Km. e, nalgúns casos, a caixa do morto ía atada a un varal e transportada por dúas persoas para salvar as curvas dos carreiros que subía á Fonte dos Cregos pasando pola Cruz de Pao.

Chama a atención que nos lugares deste entorno como O Ézaro, San Crimenzo, As Covas e Castrelo de Mazaricos abunda o apelido “Castro”. Sospeito, a falta dun estudio detallado dos restos arqueolóxicos do castro das Teixoeiras, o apelido Castro pode ter a orixen nos habitantes deste castro. Desto falaremos outro día.
(Toda esta información foi recollida por conversas con personas maiores deste lugar, que xa non están con nós.)