A loba que pasou por Santa Baia de Tines

emigracion diaspora lonxe de montevideo

o neno da loba-Manuel Suarez — Fotos familiares de Manuel Suárez

A loba que pasou por Santa Baia de Tines

15:10 17/07/25

No último verán na aldea (Santa Baia de Tines, Vimianzo) e antes de embarcar para Montevideo eu estaba moi contento xa que axiña embarcaría para atoparme co meu pai na beira sur do Atlántico. Aquel nome que eu pronunciaba “Montemineo” facíame sorrir xa que ía, segundo a miña nai, a un lugar cheo de alegría e con moito sol e pouco frío no inverno. Con cinco anos nada sabía de xeografía e menos aínda da emigración. O que desexaba era ir xunto do meu pai. Antes de marchar, fíxome dous xoguetes (triciclo e escopeta) que sempre me acompañaban pois Xesús do Rei (Xesús Suárez García) ademais de bo ferreiro era moi garimoso comigo.

A miña nai lembra que o 21 de xullo de 1958 non ía moita calor e por iso eu levaba un xersei de manga longa que disque foi o que me salvou a vida. Quizais sexa así pero coido que me salvei pola teimuda insistencia en cruzar o mar para atoparme cos aloumiños do meu pai. Cando lembro aquela tarde de verán sinto que son o protagonista dunha película na que un neno salva a súa vida porque quere ir a Montevideo. As dentelladas dunha esfamiada loba non puideron frear o meu desexo pois o meu pai agardaba por min na capital da Republica Oriental do Uruguai.

Imos agora ao lugar no que estaba a enredar co meu amigo Alberto (un pouco maior ca min) nunha encrucillada perto dunha leira na que traballaban os meus tíos Manuel e Encarnación. Alí había un espazo moi xeitoso con pedra no chan e tamén un pouco de area na beira que viña moi ben para xogar. E de súpeto o meu amigo sae correndo e berrando: ¡Manoliño, que vén o lobo!. Aínda que fun detrás, non puiden chegar ao pasadoiro da leira que lindaba coa que era propiedade dos meus avós maternos e na que estaban os meus tíos. Teño gravado na memoria e xa van aló 67 anos, a cor e a forma da última pedra que tiña que pisar para salvar o rebaixe no valado. Era unha pedra escura con moito brillo e colocada de xeito vertical para apoio do pé. Esta é a última imaxe que teño xa que non volvín a abrir os ollos ata ás nove da noite no Sanatorio Baltar de Santiago de Compostela.

O certo é que non vin a loba (os que saben din que non era un lobo) pois logo de trabarme, levóume a rastras ata un sitio agochado no que había un desnivel no terreo pedregoso. O único que fixen para defenderme cando comezou coas dentelladas foi pechar os ollos e tapar forte a cara coas mans. Coido que o vello dito de “ollos que non ven” non funcionou no meu caso pois ben que sentín as mordidas e tamén as poutas que facían de min un boneco indefenso. Supoño que os berros dos meus tíos espantaron a loba pero cando me atoparon xa perdera o sentido. O meu tío correu comigo en brazos ata a aldea na que estaba a miña nai (disque quixen mover os beizos ao escoitala) e logo na besta ata a consulta de don Braulio que era o médico da familia. O moi experimentado doutor que atendía na Piroga (Vimianzo) a un paso de Baio (Zas) dixo que debían de levarme coa maior urxencia a Santiago de Compostela para unha transfusión de sangue.

Así foi que o señor Mira, propietario dun coche de alugueiro, colleu rumbo a Santiago por unha moi desfeita carreteira para ver de chegar a tempo de salvarlle a vida ao neno de Tines. Houbo que parar, un pouco antes da ponte Faílde, por mor dun pinchazo. En 1969 visitei ao señor Mira e contou que lle tremaban as mans cando tivo que cambiar a roda e que lle pareceu que tardou moito polos nervios. Arredor das sete da tarde entraba no Sanatorio Baltar xusto cando o doutor Ramón Baltar saía para atender unha urxencia. Puxo a súa man da miña fronte e comentou: Este neno está moi frío, hai que facerlle unha transfusión. Arredor das nove da noite espertei e lembro que tiña moita sede e que cada certo tempo mollaban os meus beizos cun algodón húmido.

Cando me recuperei puxéronme unha vendaxe na cabeza e puiden saír coa miña nai a visitar a catedral e pasear pola Alameda. Alí foi onde varias persoas querían saber sobre o acontecido e que fose eu quen lles contase o que pasou. Non me gustou nadiña ter que oír a xente insensible que metía o dedo na ferida. Por sorte, contaba coa protección da miña nai que lles dicía a todos con firmeza que eu non quería falar do lobo e que xa sufrira abondo e que o mellor era tratar de esquecer o máis axiña posible. O mesmo volve a repetirse na feira de Baio e novamente a miña nai protéxeme dos lareteiros pero non pode evitar que algunhas mulleres fagan o sinal da cruz na miña cabeza e digan que foi un milagro o que me salvou. Eu son máis da idea de que se estou vivo foi porque había que admirar a Xosé Artigas e a Odulio Jacinto Varela e a berrar un gol de Peñarol e axudar a que a Fronte Ampla estenda a xustiza social pola moi nobre e xenerosa Banda Oriental.