El joven y el mar

literatura

El joven y el mar

11:42 11/08/25

O título que motiva este artigo - hai veces nas que un ve de primeiras o título e válese del para desarroiar o texto - suxereumo un guasap de B.R. no que me felicitaba pola pesca que fixera unhas horas atrás. B. R. fíxoo xogando coas palabras - que é unha tía con moitas lecturas - e transmutado o nome do célebre libro The old man and the sea por un hipotético “El joven y el mar“. A partir de aí, por motivos obvios, comecei a reflexioar sobre a relación exporádica, mais intensa, que gardo co mar. En temas náuticos, Benito, don Benito Aquino, na súa embarcación, ensinoume a tirar e a recoller a poutada, a remar, a singlar un pouco - “lo primero que tiene que aprender un marinero es a singlar “ -, e a pronunciar a frase “Alabado sea Dios” co cobro da primeira captura. Benito, que dicía “ la mar”, ensinoume a tirar un palangre e un tramallo e, antes diso, as diferenzas existentes entre ambas técnicas. Benito, que cantaba en alemá mentres preparaba carnada, ensinoume a armar a liña para os congros e para os pintos. Ensinoume varias marcas - cordeadas - e a forma máis axeitada de búscalas. Con el aprendín a darlle a proa ás ondas, a achicar, e a noción de que no mar, a axilidade e a anticipación, resultan fundamentais para non mancarse ou ir a pique. Isto tivo lugar cando eu non chegaba aos dez anos e el - por estimacións que agora fago - debería de pasar xa dos setenta. Máis tarde coñecín a Rafa, quen me ensinou os segredos da arte da pesca con cana e dende terra. Ao seu carón din conta dunhas cantas xardas, non poucas bogas, algún calamar, rudas e xurelos. Foron moitas as veces que conversamos mirando a un Corcubión nocturno e iluminado que refrexaba na noite da auga todo o seu nobre pasado. Moitas as historias que me contou sobre as persoaxes estivais da súa época que visitaban o pobo - algún deles, dinosaurios peninsulares, ségueno a facer cos seus fillos e netos na actualidade -. Anécdotas de festas e farras; Camping de Pía, Hotel El Hórreo, cuadrilla de pintores coruñeses entre a que nos chegou o gran Fernando, enchentas de Cela Camilo José, e non sei cantas cousas máis que fun confundindo alegremente na memoria.

“ Tienes que tener cuidado con las mujeres. Las mujeres, si no tienes cuidado, te pueden arruinar la vida. A las mujeres no se les puede entregar el alma nunca, porque se la comen”, dicíame ao tempo que se ría cando eu lle confiaba algunha historieta adolescente. Rafa, nas pausas da nosa conversa, tatareaba cancións de Los Panchos, Los Tamara, algunha ranchera que eu iba cazando ao voo para buscalas logo en YouTube - daquela aínda Spotyfy era un deescoñecido - e saber ben o que dicían e de quen eran. Moitas delas gunstáronme e forman parte da miña lista actual. Home paciente en explicarme a técnica precisa para facer as miñas propias boias de poliespan e os trucos para elixir os mellores cebos segundo as circunstancias atmosféricas de cada momento e o tipo de presa que se quería coller, foi o meu gran mestre na materia. O seu mostacho impoñía, mais o seu sentido do humor era notable. Recordo o susto que lle metera a aquel turista que quixo asustarnos pedíndonos as licenzas de pesca e facéndose pasar por un garda da Xunta.

- ¿Tienen ustedes licencia de pesca?
- ¿Y usted tienen placa identificatoria que lo acredite como funcionario de la Xunta o voy a tener que denunciarlo por suplantación de identidad?
- Bueno, hombre. No se ponga así...

Despois do momento de tensión, unha vez retirado aquel home, as risas entre nós foron abundantes.

- ¿No te pasarías un poco? El hombre quería hacer una broma.
- Bah, que se vaya a la mierda por ahí.

Sinto a súa falta dende que a súa filla me comunicou a nova da súa inesperada morte. Xa van anos. Dous días atrás faláramos por teléfono - o Nadal estaba preto - , mentres agardaba a que os seus netos saíran de hockei. Quedei sen poder contarlle tantas cousas que me sucederon despois e sobre as cales, seguramente, tería algún consello. Tempo despois, a súa viuva, déume a elixir unha das canas que tiña. Collín a máis antiga, unha de marca alemá que usaba para os calamares e que agora emprego eu para a robaliza. Quedei agradecido.

Aínda pronuncio o “alabado sea Dios” cada vez que pesco o primeiro peixe da tarde, e de seguido añado un “este por ti, Rafa”, que é o humilde rito que teño para recordar as persoas que en veráns sucesivos me ensinaron a ilos sacando do mar.